MEXICO CITY (AP) – meksykański wulkan Popocatepetl ponownie ożył w tym tygodniu, wypluwając wysokie chmury popiołu, które zmusiły 11 wiosek do odwołania zajęć szkolnych.

Nie tylko mieszkańcy bacznie obserwowali wysoki szczyt. Za każdym razem, gdy w Popocatepetl pojawia się westchnienie, tik lub fala, dziesiątki naukowców, sieć czujników i kamer oraz pomieszczenie pełne potężnego sprzętu obserwują każdy jego ruch.

Wulkan o wysokości 17 797 stóp, pieszczotliwie nazywany „El Popo”, wypluwa toksyczne opary, popiół i bryły żarzących się skał nieprzerwanie od prawie 30 lat, odkąd obudził się z długiego snu w 1994 roku.

Wulkan znajduje się 45 mil na południowy wschód od Mexico City, ale zbliża się znacznie bliżej wschodnich obrzeży obszaru metropolitalnego liczącego 22 miliony ludzi. Miastu zagrażają również trzęsienia ziemi i tonąca gleba, ale wulkan jest najbardziej widocznym potencjalnym niebezpieczeństwem — i najlepiej obserwowanym. Poważna erupcja może odciąć ruch lotniczy lub zdusić miasto chmurami duszącego popiołu.

Wokół szczytu znajduje się sześć kamer, urządzenie termowizyjne i 12 sejsmologicznych stacji monitorujących, które działają 24 godziny na dobę, a wszystkie przesyłają raporty do wypełnionego sprzętem centrum dowodzenia w Mexico City.

Łącznie 13 naukowców z multidyscyplinarnego zespołu na zmianę pracuje w centrum dowodzenia przez całą dobę. Możliwość ostrzeżenia o zbliżającej się chmurze pyłu jest kluczowa, ponieważ ludzie mogą podjąć środki ostrożności. W przeciwieństwie do trzęsień ziemi, czas ostrzeżenia może być dłuższy dla wulkanu i generalnie szczyt jest bardziej przewidywalny.

Ostatniego dnia badacz Paulino Alonso zrobił obchód, sprawdzając odczyty w centrum dowodzenia prowadzonym przez meksykańskie Narodowe Centrum Zapobiegania Katastrofom, znane pod inicjałami Cenapred. Jest to złożone zadanie, które obejmuje sejsmografy mierzące wewnętrzne drżenie wulkanu, co może wskazywać na przemieszczanie się gorących skał i gazu w górę otworów wentylacyjnych na szczycie.

Pewną rolę odgrywają również monitorowanie gazów w pobliskich źródłach i na szczycie – oraz wzorce wiatrów, które pomagają określić, gdzie popiół może zostać zdmuchnięty.

Siły wewnątrz są tak duże, że mogą chwilowo zdeformować szczyt, więc kamery i czujniki muszą monitorować sam kształt wulkanu.

Jak wytłumaczyć to wszystko 25 milionom nie-ekspertów mieszkających w promieniu 62 mil, którzy przyzwyczaili się do mieszkania w pobliżu wulkanu?

Władze wpadły na prosty pomysł wulkanicznego „światła stopu” z trzema kolorami: zielonym dla bezpieczeństwa, żółtym dla czujności i czerwonym dla niebezpieczeństwa.

Przez większość lat od wprowadzenia świateł stop utknął na pewnym etapie „żółtego”. Góra czasem się uspokaja, ale nie na długo. Rzadko wystrzeliwuje stopioną lawę: zamiast tego jest bardziej typem „wybuchowym”, wyrzucając gorące skały, które spadają po jego bokach i emitując wybuchy gazu i popiołu.

Centrum posiada również monitory w innych stanach; Meksyk jest krajem zbyt dobrze znanym z klęsk żywiołowych.

Na przykład meksykański system wczesnego ostrzegania o trzęsieniach ziemi również znajduje się w centrum dowodzenia. Ponieważ gleba miasta jest tak miękka – zostało zbudowane na dawnym dnie jeziora – trzęsienie ziemi na wybrzeżu Pacyfiku oddalone o setki kilometrów może spowodować ogromne zniszczenia w stolicy, jak miało to miejsce w 1985 i 2017 roku.

System monitorów sejsmicznych wzdłuż wybrzeża wysyła wiadomości, które są szybsze niż fale uderzeniowe trzęsienia ziemi. Gdy syreny zaczną wyć, mieszkańcy Meksyku mogą mieć nawet pół minuty na dotarcie w bezpieczne miejsce, zwykle na ulicach na zewnątrz.