Wybory, które odbyły się 8 lutego, nie zakończyły zamieszania politycznego, które nęka Pakistan od prawie dwóch lat.

Przedwyborcze sondaże opinii publicznej przewidywały zdecydowane zwycięstwo pakistańskiej partii Tehreek-e-Insaf (PTI) byłego premiera Imrana Khana w 342-osobowym Zgromadzeniu Narodowym, niższej izbie parlamentu Pakistanu. Jednak według nieoficjalnych wyników uwięzionej partii byłego premiera nie udało się zapewnić zwykłej większości.

Przewiduje się, że kandydaci wspierani przez PTI zdobędą nieco ponad 100 mandatów, podczas gdy pakistańska Liga Muzułmańska głównego rywala Khana i trzykrotnego byłego premiera Nawaza Sharifa prawdopodobnie zdobędzie około 80.

Pakistańska Partia Ludowa, na której czele stoi Bilawal Bhutto-Zardari, przekroczyła oczekiwania, zapewniając 50–60 mandatów i prawdopodobnie uda jej się wyłonić wybranego przez siebie premiera.

W nadchodzących dniach i tygodniach w tym południowoazjatyckim kraju z większością muzułmańską będą prowadzone intensywne negocjacje polityczne w sprawie rządu koalicyjnego.

Ponieważ kandydaci Khana startowali w sondażach jako niezależni, ponieważ Sąd Najwyższy zdecydował się odebrać im symbol wyborczy, ich lojalność wobec lidera zostanie teraz wystawiona na próbę. Gdyby niektórzy stanęli po stronie politycznych rywali Khana, nie byłoby szans na powrót PTI do władzy.

„Imran Khan będzie zajmował się sprawami partii z więzienia. Partia Khana utworzy rząd w prowincji Khyber Pakhtunkhwa i prawdopodobnie będzie w opozycji w Zgromadzeniu Narodowym. Pomimo zdobycia przez jego partię znacznej liczby mandatów, jego sprawy prawne osiągną logiczny poziom wnioski” – powiedział DW Qamar Cheema, analityk polityczny w Islamabadzie.

Khanowi zakazano kandydowania w wyborach. Odsiedział wiele lat w licznych sprawach związanych z korupcją i ujawnianiem tajemnic państwowych.

Większa niestabilność przed nami?

Wielu Pakistańczyków miało nadzieję, że wybory zaplanowane na 8 lutego położą kres przedłużającym się zawirowaniom politycznym i gospodarczym w kraju. Ponieważ jednak żadna partia nie uzyskała zwykłej większości w parlamencie, zaciekły konflikt między Khanem a Sharifem raczej nie zakończy się w najbliższej perspektywie.

Pakistan boryka się z poważnym kryzysem finansowym, wysoką inflacją, bezrobociem i katastrofami ekologicznymi, a wielu Pakistańczyków z trudem wiąże koniec z końcem i jest rozczarowanych przywódcami politycznymi.

Saira Khan, nauczycielka w Islamabadzie, powiedziała: „Nie ma znaczenia, kto dojdzie do władzy”.

„Każdy, kto dotrze do władzy, musi zapewnić krajowi stabilność polityczną, a nie jest to możliwe bez budowania zaufania wśród społeczeństwa. Wybory są zatem ważne, ale nie sądzę, że zrobią dużą różnicę” – Khan powiedział DW.

Według Maliha Lodhi, byłej przedstawicielki Pakistanu przy ONZ, „wyborcy wydali podzielony mandat”.

„To nie jest dobra wiadomość dla stabilności politycznej” – dodała. „Jeśli żadna partia nie będzie w stanie zapewnić sobie ogólnej większości, utworzenie rządu będzie prawdopodobnie trudną sprawą”.

Zwolennicy Khana wyszli sfrustrowani

W centrum czwartkowych sondaży znalazł się popularny były premier, który kwestionuje żelazny uścisk władzy generałów wojskowych.

W 2018 roku przeciwnicy Khana oskarżyli establishment wojskowy o torowanie mu drogi do urzędu. Jednak zanim w kwietniu 2022 r. w wyniku wotum nieufności Khan został wyrzucony z rządu, napięcie między nim a generałami rosło. Khan oskarżył wojsko – które wspólnie rządzi Pakistanem od ponad trzydziestu lat – za zorganizowanie głosowania.

Khan zarzucił także, że Stany Zjednoczone współpracowały z wojskiem i rywalizującymi z nim partiami politycznymi, aby usunąć go ze stanowiska premiera, czemu Waszyngton kategorycznie zaprzecza.

Po rocznej konfrontacji z wojskiem zwolennicy Khana wyszli na ulice w całym kraju, aby zaprotestować przeciwko jego aresztowaniu. Protesty przybrały gwałtowny charakter. Niektórzy uczestnicy zamieszek zaczęli atakować obiekty wojskowe i szaleć w obszarach mieszkalnych armii.

W kilka miesięcy po zamieszkach władze rozpoczęły sądy podejrzanych protestujących, w tym członków PTI, przed sądami wojskowymi. Tłumy urzędników partyjnych wyższego i średniego szczebla PTI ogłosiły swoje rezygnacje i zadeklarowały poparcie dla wojska.

Zwolennicy Khana mieli nadzieję, że „głosowanie wyrażające współczucie” dla ich uwięzionego przywódcy sprawi, że PTI zwycięży w czwartkowych sondażach. Tak się nie stało, a w związku z zwlekaniem przez komisję wyborczą z ogłoszeniem wyników wyborów działacze i zwolennicy PTI lamentowali i oskarżali władze o sfałszowanie wyniku głosowania na korzyść Sharifa.

Niektórzy zwolennicy PTI powiedzieli DW w Karaczi, że ich partia zdobyłaby większość absolutną, gdyby organ wyborczy nie „zmienił wyników” z dnia na dzień. Władze odrzucają te oskarżenia jako bezpodstawne.

Wyzwania dla następnej administracji

Ktokolwiek utworzy kolejny rząd, stanie przed ogromnymi wyzwaniami. Najpilniejszym z nich jest naprawa gospodarki. Niepowodzenie w obniżeniu inflacji i zwiększeniu możliwości zatrudnienia prawdopodobnie sprawi, że stanie się ona niepopularna.

Pakistan jest w dużym stopniu zależny od pakietów pomocowych Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW). Kolejne negocjacje MFW-Pakistan zaplanowano na dzień po objęciu władzy przez nowy rząd. Surowe warunki organu finansowego zmuszą kolejnego premiera do podniesienia podatków i podjęcia reform, które prawdopodobnie jeszcze bardziej obciążą społeczeństwo.

„Jeśli wyłoni się słaby rząd koalicyjny, nie będzie on w stanie rozpocząć reform gospodarczych, które są pilnie potrzebne, aby przywrócić kraj na trajektorię wzrostu i inwestycji” – podkreślił Lodhi.

Kolejnym istotnym wyzwaniem dla przyszłego rządu będzie radzenie sobie ze wzrostem brutalnych ataków wzdłuż granicy Pakistanu z Afganistanem i Iranem. W prowincjach Beludżystan i Khyber Pakhtunkhwa w ciągu ostatnich kilku miesięcy nasiliły się ataki bojowników. Aby stawić czoła temu zagrożeniu, być może następny premier będzie musiał wzmocnić siły bezpieczeństwa i rozpocząć operację wojskową na tych obszarach.

Obecny scenariusz polityczny zdecydowanie nie sprzyja realizacji tych działań przez kolejnego premiera.

Dodatkowe raporty Haroona Janjua z Islamabadu.

Pod redakcją: Sean M. Sinico