CARACAS, Wenezuela (AP) — Przyszłość Wenezueli jest zagrożona. W niedzielę wyborcy zadecydują, czy ponownie wybrać prezydenta Nicolasa Maduro, którego 11 lat urzędowania było naznaczone kryzysem, czy pozwolić opozycji na zrealizowanie obietnicy cofnięcia polityki partii rządzącej, która doprowadziła do załamania gospodarczego i zmusiła miliony ludzi do emigracji.

Historycznie podzielone partie opozycyjne połączyły się wokół jednego kandydata, stawiając Zjednoczoną Socjalistyczną Partię Wenezueli przed najpoważniejszym wyzwaniem wyborczym w historii wybory prezydenckie w ciągu dziesięcioleci.

Maduro staje przed wyzwaniem były dyplomata Edmundo González Urrutiaktóry reprezentuje odradzającą się opozycję, i ośmiu innych kandydatów. Zwolennicy Maduro i Gonzaleza uczcili zakończenie oficjalnego sezonu kampanii w czwartek masowymi demonstracjami w stolicy, Caracas.

Maduro i jego sojusznicy tradycyjnie odpierali wyzwania, wykluczając rywali z wyborów i przedstawiając ich jako oderwanych od rzeczywistości elit w zmowie z mocarstwami zagranicznymi. Ale tym razem partia rządząca pozwala Unitary Platform, koalicji głównych partii opozycyjnych, wziąć udział w wyborach.

Umowa, która pozwoliła koalicji opozycji wziąć udział w wyborach, przyniosła Maduro pewną ulgę od paraliżujących sankcji gospodarczych nałożonych przez Stany Zjednoczone. Ale ta ulga była krótkotrwała. Administracja prezydenta Joe Bidena ponownie nałożyła sankcje, powołując się na narastające represje rządowe wobec prawdziwych i domniemanych przeciwników, w tym blokowanie kandydatury wpływowej opozycji Maríi Coriny Machado.

Oto, co warto wiedzieć o nadchodzących wyborach prezydenckich w Wenezueli.

Kto jest kandydatem opozycji?

Najbardziej popularne nazwisko w wyścigu nie znalazło się na liście kandydatów: María Corina Machado. Była prawniczka stała się gwiazdą opozycji w 2023 r., wypełniając pustkę, jaka powstała, gdy poprzednie pokolenie liderów opozycji uciekło na wygnanie. Jej zasadnicze ataki na korupcję rządową i złe zarządzanie zgromadził miliony Wenezuelczyków aby głosować na nią w październikowych prawyborach opozycji.

Ale rząd Maduro uznał główną kampanię za nielegalną i wszczął dochodzenia karne przeciwko niektórym jej organizatorom. Od tego czasu wydał nakazy aresztowania kilku zwolenników Machado i aresztował niektórych członków jej personelu, a najwyższy sąd kraju potwierdził decyzję o niedopuszczeniu jej do wyborów.

Mimo to kontynuowała kampanię, organizując wiece w całym kraju i czyniąc z zakazu kandydowania symbol utraty praw i upokorzeń, których wielu wyborców doświadczało przez ponad dekadę.

Wyraziła poparcie dla Edmunda Gonzáleza Urrutii, byłego ambasadora, który nigdy nie piastował funkcji publicznej, pomoc w zjednoczeniu rozbitej opozycji.

Prowadzą wspólną kampanię, obiecując reformę gospodarczą, która przyciągnie z powrotem miliony Wenezuelczyków, którzy emigrowali od czasu, gdy Maduro został prezydentem w 2013 r.

González rozpoczął swoją karierę dyplomatyczną jako asystent ambasadora Wenezueli w USA pod koniec lat 70. Został wysłany do Belgii i Salwadoru, a także pełnił funkcję ambasadora Caracas w Algierii. Jego ostatnim stanowiskiem był ambasador w Argentynie podczas prezydentury Hugo Cháveza, która rozpoczęła się w 1999 r.

Niedawno González pracował jako konsultant ds. stosunków międzynarodowych i napisał pracę historyczną na temat Wenezueli podczas II wojny światowej.

Dlaczego obecny prezydent ma problemy?

Popularność Maduro zmalała z powodu kryzysu gospodarczego wywołanego spadkiem cen ropy naftowej, korupcją i niegospodarnością rządu.

Maduro nadal może liczyć na grupę zagorzałych wyznawców, znanych jako chavisci, w tym miliony pracowników sektora publicznego i innych, których działalność lub zatrudnienie zależy od państwa. Jednak zdolność jego partii do wykorzystania dostępu do programów socjalnych w celu zachęcenia ludzi do głosowania zmniejszyła się, ponieważ gospodarka jest nadwątlona.

Jest następcą Hugo Cháveza, popularnego socjalisty, który rozbudował państwo opiekuńcze Wenezueli, jednocześnie wchodząc w konflikt ze Stanami Zjednoczonymi.

Chory na raka Chávez osobiście wybrał Maduro, aby pełnił obowiązki tymczasowego prezydenta po jego śmierci. Objął tę funkcję w marcu 2013 r., a w kolejnym miesiącu wygrał wybory prezydenckie wywołane śmiercią jego mentora.

Maduro został ponownie wybrany w 2018 r. w konkursie, który powszechnie uznano za farsę. Jego rząd zakazał udziału najpopularniejszym partiom opozycyjnym i politykom Wenezueli, a opozycja, nie mając równych szans, wezwała wyborców do bojkotu wyborów.

Ten autorytarny styl stanowił część uzasadnienia, którym Stany Zjednoczone posłużyły się przy nakładaniu sankcji gospodarczych, które sparaliżowały kluczowy dla kraju przemysł naftowy.

Kto będzie głosować?

Ponad 21 milionów Wenezuelczyków jest zarejestrowanych do głosowaniaJednak oczekuje się, że exodus ponad 7,7 miliona ludzi spowodowany przedłużającym się kryzysem — w tym około 4 milionów wyborców — zmniejszy liczbę potencjalnych wyborców do około 17 milionów.

Głosowanie nie jest obowiązkowe i odbywa się przy użyciu urządzeń elektronicznych.

Prawo wenezuelskie zezwala ludziom na głosowanie za granicą, ale tylko około 69 000 wyborców spełniło kryteria, aby oddać głos w ambasadach lub konsulatach podczas tych wyborów. Kosztowne i czasochłonne rządowe wymogi rejestracji, brak informacji i obowiązkowy dowód legalnego pobytu w kraju przyjmującym powstrzymały wielu migrantów przed rejestracją w celu głosowania.

Wenezuelczycy w USA stanęli w obliczu nie do pokonania przeszkody: konsulaty, w których obywatele przebywający za granicą zazwyczaj oddają swoje głosy, są zamknięte, ponieważ Caracas i Waszyngton zerwały stosunki dyplomatyczne po reelekcji Maduro w 2018 r.

W jakich warunkach odbywają się wybory?

Bardziej wolne i uczciwe wybory prezydenckie wydawały się możliwe w zeszłym roku, kiedy rząd Maduro zgodził się współpracować z wspierana przez USA koalicja Unitary Platform ma poprawić warunki wyborcze w październiku 2023 r. Porozumienie w sprawie warunków wyborczych przyniosło rządowi Maduro szerokie złagodzenie amerykańskich sankcji gospodarczych nałożonych na państwowe sektory ropy, gazu i górnictwa.

Jednak kilka dni później władze stwierdziły, że prawybory opozycji były niezgodne z prawem i zaczęły wydawać nakazy aresztowania obrońców praw człowieka, dziennikarzy i członków opozycji.

Wspierana przez ONZ komisja badająca naruszenia praw człowieka w Wenezueli poinformowała, że ​​rząd nasilił represje wobec krytyków i oponentów przed wyborami, poddając ich zatrzymaniom, nadzorowi, groźbom, kampaniom zniesławiającym i arbitralnym postępowaniom karnym.

Rząd wykorzystał również kontrolę nad mediami, krajowym zaopatrzeniem w paliwo, siecią energetyczną i inną infrastrukturą, aby ograniczyć zasięg kampanii Machado-Gonzáleza.

Coraz częstsze działania podejmowane przeciwko opozycji skłoniły administrację Bidena na początku tego roku do zakończenia złagodzenia sankcji przyznanego w październiku. ___

Śledź relacje AP z Ameryki Łacińskiej i Karaibów na stronie