Kiedy choroba zamierania jesionu nawiedziła Anglię 10 lat temu, obawiano się, że może to być wyrok śmierci dla rodzimego jesionu.

Choroba szybko się rozprzestrzenia, zagrażając co najmniej 70 procentom popiołu, powodując dewastację rozległych obszarów parków, lasów i żywopłotów, gdzie dominuje to drzewo liściaste.

Ale Richard Buggs, czołowy badacz zdrowia roślin w Kew Botanic Gardens, znalazł powód, by mieć nadzieję, że niektóre jesiony przetrwają.

CZYTAJ WIĘCEJ

Zamrażanie komórek w celu ratowania gatunków

Czy słone bagna mogą uratować planetę?

Zamki walczą z erozją wybrzeża

„Kiedy zamieranie jesionów pojawiło się w Europie, zdaliśmy sobie sprawę, że niektóre drzewa przeżywają lepiej niż inne” – mówi. „Większość drzew była uszkodzona, ale niektóre zostały uszkodzone przez grzyby mniej niż inne – był to więc wstępny dowód na to, że w populacji jesionu europejskiego istnieje genetyczna odporność na zamieranie jesionu.

„Próbowaliśmy więc zidentyfikować podstawę genetyczną, na przykład: jakie są dokładne miejsca w DNA jesionów, które pozwalają niektórym jesionom przetrwać lepiej pod zamieraniem popiołu niż innym?”

Żadne drzewo nie okazało się jeszcze całkowicie odporne na zamieranie jesionu, ale to znaczące odkrycie może pomóc w rozwoju jesionów, które są. Kolejnym wyzwaniem dla zespołu badawczego w Kew jest hodowla jesionów odpornych na choroby, co stało się wyścigiem z czasem.

„Im szybciej możemy wyhodować drzewa odporne na zamieranie popiołu, tym szybciej możemy je sadzić i tym szybciej możemy wzbogacić nasze lasy i spróbować wyjść z epidemii” – mówi Buggs. „Ale niestety nie możemy powstrzymać śmierci milionów drzew”.

Bycie świadkiem dewastacji

Earth Trust, organizacja charytatywna zajmująca się ochroną przyrody, która zarządza niewielkimi obszarami lasów w wiejskim hrabstwie Oxfordshire, jest świadkiem zniszczeń, jakie powoduje choroba. Co najmniej jedna trzecia drzew w jego lasach to popiół, a większość jest teraz zainfekowana, wykazując typowe oznaki martwych gałęzi i kory zainfekowanej przez grzyba.

Zmusza to starszego strażnika Tima Reeda do dokonywania trudnych wyborów, zwłaszcza na obszarach położonych blisko publicznych ścieżek, gdzie ze względów bezpieczeństwa należy wycinać drzewa osłabione chorobami. W mroźny grudniowy dzień na poboczu ścieżki leżą kłody ze ściętego jesionu.

„To wypaczy strukturę lasu” – mówi Reed. „Stracimy wiele dojrzałych drzew, które stały tam przez długi czas. Ale mamy nadzieję, że stworzymy okazję do sadzenia znacznie więcej i zachęcenia do świeżego przypływu nowego wzrostu”.

Ogromny zakres różnorodności biologicznej jest zależny od popiołu, ale Earth Trust przesadza na obszarach, na których drzewa zostały utracone w wyniku chorób, a Reed jest optymistą, że przyroda może dostosować się do zmieniającego się krajobrazu.

„Im bardziej zróżnicowany las – zarówno pod względem gatunków, jak i struktury, a więc mamy zróżnicowaną strukturę wiekową – będzie kluczem do ochrony tych środowisk przed wszystkim, co może nadejść w przyszłości” – wyjaśnia.

Tymczasem w laboratorium naukowcy monitorują nowe potencjalne zagrożenia ze strony innych chorób drzew zmierzających w kierunku Europy, z których niektóre mogą ponownie zagrozić jesionowi, chyba że poprawi się bezpieczeństwo biologiczne w handlu światowym.

„Obecnie na świecie istnieje ogromny problem ze szkodnikami roślin i patogenami – handel przenosi je na cały świat i obserwujemy dewastację zarówno drzew, jak i upraw” – mówi Buggs. Podczas gdy naukowcy ścigają się w poszukiwaniu rozwiązań, kolejne wyzwanie dla świata przyrody może nie być daleko w tyle.