LONDYN (AP) — Dla kogoś, kogo często wyśmiewa się jako nudnego, Keira Starmera przyniósł sensacyjny wynik wyborów.

Starmer poprowadził brytyjską Partię Pracy do miażdżące zwycięstwo wyborcze, a w piątek został 58. premierem kraju — pierwszym przywódcą centrolewicowej partii, który wygrał wybory krajowe w Wielkiej Brytanii od czasu Tony’ego Blaira, który wygrał trzy wybory z rzędu, począwszy od 1997 r.

To najnowsza przemiana człowieka, który z obrońcy praw człowieka stał się bezkompromisowym prokuratorem, a z młodego radykała – pragmatykiem w średnim wieku.

Podobnie jak Blair, który w latach 90. przekształcił partię w „Nową Partię Pracy”, 61-letni Starmer poprowadził Partię Pracy do miażdżącego zwycięstwa nad Rishi Sunaka Partia Konserwatywna w czwartkowych wyborach, po tym jak przeciągnęła partię w stronę politycznego środka.

Wygrał, obiecując wyborcom zmianę, ale też spokój, obiecując przywrócenie stabilności w życiu publicznym i danie Wielkiej Brytanii „promienia nadziei” po 14 latach zamieszanie pod rządami konserwatystów.

„Ludzie patrzą na Starmera i widzą tego faceta, który jest bardzo solidny i wyraźnie bardzo zdolny w życiu zawodowym” – powiedział Douglas Beattie, autor książki „How Labour Wins (and Why it Loses)”.

„Myślę, że ludzie chcą tej ostrożności, tej stabilności”.

Były główny prokurator Anglii i Walii, Starmer był często karykaturowany przez konserwatywnych oponentów jako „lewicowy londyński prawnik”. Został pasowany na rycerza za kierowanie Crown Prosecution Service, a przeciwnicy lubią używać jego tytułu, Sir Keir Starmer, aby przedstawić go jako elitę i osobę oderwaną od rzeczywistości. Podczas gdy większość premierów otrzymuje tytuły szlacheckie, damskie — żeński odpowiednik — lub inne królewskie zaszczyty po zakończeniu urzędowania, Starmer jest pierwszym rycerzem królestwa, który został przywódcą kraju od czasów Sir Aleca Douglasa-Hume’a w 1963 roku.

Starmer woli podkreślać swoje skromne korzenie i przyziemne gusta. Uwielbia piłkę nożną — nadal gra w nią w weekendy — i nie ma nic przyjemniejszego niż oglądanie drużyny Premier League Arsenal przy piwie w lokalnym pubie. On i jego żona Victoria, która pracuje w służbie zdrowia zawodowego, mają dwójkę nastoletnich dzieci, które starają się trzymać z dala od opinii publicznej.

Podczas kampanii uparcie opierał się ujawnianiu przebłysków swojej osobowości. W wywiadzie dla Guardiana przyznał, że nie pamięta żadnego ze swoich snów, nie ma ulubionej powieści i nie dręczą go żadne lęki z dzieciństwa.

Kiedy zaczął poruszać osobiste tematy, mówiąc dziennikarzowi, że zamierza wygospodarować piątkowe wieczory na spędzenie ich z rodziną — jego żona jest Żydówką, a piątkowe kolacje szabatowe są rodzinną tradycją — konserwatyści wykorzystali to przeciwko niemu, twierdząc, że Starmer planuje zostać premierem na część etatu.

Urodzony w 1963 roku Starmer jest synem narzędziowca i pielęgniarki, którzy nazwali go na cześć Keira Hardiego, pierwszego lidera Partii Pracy. Jako jedno z czwórki dzieci, wychował się w rodzinie z niedoborem gotówki w małym miasteczku pod Londynem.

„Były ciężkie czasy” – powiedział w przemówieniu rozpoczynającym kampanię wyborczą. „Wiem, jak czuje się niekontrolowana inflacja, jak rosnący koszt utrzymania może sprawić, że przestraszysz się listonosza nadchodzącego ścieżką: »Czy przyniesie kolejny rachunek, na który nas nie stać?«”

Matka Starmera cierpiała na przewlekłą chorobę Stilla, która powodowała u niej ból. Starmer powiedział, że odwiedzanie jej w szpitalu i pomoc w opiece nad nią pomogły mu w silnym poparciu dla finansowanej przez państwo inicjatywy Narodowa Służba Zdrowia.

Był pierwszym członkiem rodziny, który poszedł na studia, studiował prawo na Uniwersytecie w Leeds i Oksfordzie. Jako prawnik zajmował się sprawami dotyczącymi praw obywatelskich, w tym sprawą „McLibel Two”, zielonych aktywistów pozwanych przez McDonald’s za rozdawanie ulotek, w których napisano, że sieć restauracji sprzedaje niezdrową żywność.

Sprawy te często stawiały go w konflikcie zarówno z rządami konserwatystów, jak i laburzystów, więc jego zmiana na stanowisko prokuratora naczelnego w 2008 r. zaskoczyła niektórych kolegów. Jednak w ciągu pięciu lat pracy zyskał reputację surowego i pracowitego dyrektora oskarżeń publicznych, a jego rola obejmowała ściganie osób oskarżonych o terroryzm, przestępczość zorganizowaną i inne poważne przestępstwa.

Starmer rozpoczął działalność polityczną stosunkowo późno, bo dopiero po pięćdziesiątce, i w 2015 roku został wybrany do parlamentu. Często nie zgadzał się z ówczesnym liderem partii, zagorzałym socjalistą Jeremym Corbynem. W pewnym momencie zrezygnował z członkostwa w kierownictwie partii z powodu nieporozumień. Zgodził się jednak zostać rzecznikiem Partii Pracy ds. Brexitu pod przewodnictwem Corbyna.

Starmer wielokrotnie odpowiadał na pytania dotyczące tej decyzji oraz na temat namawiania wyborców do poparcia Corbyna, postaci budzącej kontrowersje, pod przywództwem której partia poniosła klęskę w wyborach w 2019 r.

Powiedział, że chce zostać i walczyć o zmianę Partii Pracy, argumentując, że „liderzy są tymczasowi, ale partie polityczne są trwałe”.

Po tym, jak Corbyn doprowadził Partię Pracy do porażek w wyborach w 2017 i 2019 r. — ta druga była najgorszym wynikiem partii od 1935 r. — Partia Pracy wybrała Starmera na lidera działań na rzecz odbudowy.

Jego przywództwo zbiegło się z burzliwym okresem, w którym Wielka Brytania zmagała się z pandemią COVID-19, opuściła UE, zniosła szok gospodarczy wywołany inwazją Rosji na Ukrainę i znosiła gospodarcze zawirowania Liz Truss burzliwa 49-dniowa kadencja premiera w 2022 r.

Wyborcy są zmęczeni kryzys kosztów utrzymaniafala strajków w sektorze publicznym i zamieszek politycznych, w wyniku których Partia Konserwatywna wysłała dwóch premierów w ciągu kilku tygodni w 2022 r. — Boris Johnson i Truss — przed zainstalowaniem Sunaka, który miał ustabilizować statek.

Starmer narzucił dyscyplinę partii, która miała zasłużoną reputację wewnętrznego podziału, porzucił część socjalistycznej polityki Corbyna i przeprosił za antysemityzm, który, jak wykazało wewnętrzne dochodzenie, mógł się rozprzestrzenić za czasów Corbyna.

Starmer obiecał „zmianę kultury w Partii Pracy”. Jego mantrą jest teraz „kraj przed partią”.

Starmer obiecał wyborcom, że rząd Partii Pracy może złagodzić chroniczny kryzys mieszkaniowy w Wielkiej Brytanii i naprawić podupadłe usługi publiczne, zwłaszcza kulejącą służbę zdrowia — ale bez podnoszenia podatków i pogłębiania długu publicznego.

„Chociaż nie sądzę, żeby ktokolwiek był szczególnie podekscytowany Keirem Starmerem, myślę, że wykonał on dobrą robotę, prezentując się jako kompetentny dorosły człowiek, który będzie w stanie przywrócić rządowi jego należne miejsce” – powiedziała Lise Butler, starszy wykładowca historii nowożytnej na City University of London.

Starmer będzie musiał stawić czoła presji, aby szybko działać. Już zniechęcił niektórych zwolenników, osłabiając obietnicę wydania miliardów na inwestycje w zielone technologie, mówiąc, że rząd Partii Pracy nie pożyczy więcej na finansowanie wydatków publicznych.

Starmer był zdecydowanym przeciwnikiem decyzji Wielkiej Brytanii o opuszczeniu Unii Europejskiej, ale teraz twierdzi, że rząd Partii Pracy nie będzie próbował cofnąć Brexitu, co jest kolejnym rozczarowaniem dla wielu członków partii.

„Wiele osób po lewej stronie oskarży go o to, że ich zawiódł, zdradzając zasady socjalistyczne. A wiele osób po prawej stronie oskarży go o zmienianie poglądów” – powiedział Tim Bale, profesor politologii na Queen Mary University of London.

„Ale hej, jeśli to jest to, co jest potrzebne do wygrania, to myślę, że to mówi ci coś o charakterze Starmera. Zrobi wszystko, co trzeba — i zrobił wszystko, co trzeba — żeby dostać się do rządu”.

___

Do napisania tego artykułu przyczyniła się dziennikarka Associated Press Danica Kirka.

___

Śledź relacje AP z wyborów na całym świecie: