Nowe badanie przeprowadzone przez Uniwersytet w Uppsali pokazuje, że wyższy wskaźnik masy ciała (BMI) zwiększa ryzyko pięciu różnych chorób reumatycznych: reumatyzmu, choroby zwyrodnieniowej stawów, dny moczanowej, łuszczycowego zapalenia stawów i zapalnego zapalenia stawów kręgosłupa. Naukowcy zauważyli również, że BMI był silniejszym czynnikiem ryzyka u kobiet w porównaniu z mężczyznami w przypadku dny moczanowej i łuszczycowego zapalenia stawów. Badanie zostanie zaprezentowane w czasopiśmie Zapalenie stawów i reumatologia.

„Wyniki badania pozwalają lepiej zrozumieć zagrożenia związane z chorobą reumatyczną i pokazują, że niższa masa ciała może być stosowana jako interwencja zmniejszająca ryzyko wystąpienia choroby reumatycznej”.

Weronica Ek, kierownik badania, docent i pracownik naukowy, Wydział Immunologii, Genetyki i Patologii, Uniwersytet w Uppsali

Większość chorób reumatycznych jest spowodowana stanem zapalnym w organizmie i dotyczy głównie stawów, mięśni i kości, ale może również dotyczyć ważnych narządów i naczyń. Objawy choroby reumatycznej mogą obejmować zmęczenie, obrzęk i ból stawów, sztywność i ograniczenie funkcji ruchowych.

Wcześniejsze badania wykazały związek między chorobami reumatycznymi a wysokim BMI (rodzaj „skorygowanej” masy ciała, która uwzględnia również wzrost). Jednak nie zostało w pełni zbadane, czy związek ten wynika z wysokiego BMI faktycznie powodującego chorobę reumatyczną, czy też pacjentów cierpiących na chorobę reumatyczną, którzy po prostu mają wyższy średnio BMI z innych, nieznanych przyczyn. Jest to powszechny problem w badaniach epidemiologicznych opartych na danych obserwacyjnych.

W nowym badaniu naukowcy próbowali obejść ten problem, wykorzystując zamiast tego informacje zawarte w ludzkich genach. Wykorzystując określone warianty genetyczne, które można powiązać z wysokim BMI, naukowcy byli w stanie wykazać, że mężczyźni i kobiety, którzy mają genetyczną predyspozycję do wysokiego BMI, mają również zwiększone ryzyko rozwoju choroby reumatycznej.

„Chociaż widzieliśmy ten związek w przeszłości, trudno jest zidentyfikować związki przyczynowe między BMI a chorobą. Ale kiedy odkryliśmy, że geny związane z wysokim BMI były również związane z wyższym ryzykiem tych chorób reumatycznych, byliśmy w stanie wyciągnąć wniosek, że BMI rzeczywiście ma wpływ na ryzyko rozwoju choroby reumatycznej”, zauważa Ek.

Naukowcy wykorzystali tę samą metodę genetyczną, znaną jako randomizacja mendlowska, do dalszego badania różnic między mężczyznami i kobietami, a także możliwych różnic w wpływie BMI na ryzyko u kobiet w wieku rozrodczym w porównaniu z kobietami, które przeszły menopauzę.

„Zarówno w przypadku dny moczanowej, jak i łuszczycowego zapalenia stawów, które jest częstą chorobą u pacjentów z łuszczycą, zauważyliśmy, że wysoki BMI był silniejszym czynnikiem ryzyka u kobiet niż u mężczyzn. Zauważyliśmy również, że wpływ BMI na ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów był niższe u kobiet po menopauzie w porównaniu z kobietami w wieku rozrodczym” – wyjaśnia Fatemeh Hadizadeh, adiunkt na Wydziale Immunologii, Genetyki i Patologii Uniwersytetu w Uppsali oraz jedna z głównych autorek badania.

Naukowcy odkryli również, że pewien wzrost BMI nie powodował równego wzrostu ryzyka rozwoju dny moczanowej wśród osób z niskim, normalnym i wysokim BMI.

„Zauważyliśmy, że wzrost BMI u osób z prawidłową masą ciała powodował znacznie większy względny wzrost ryzyka rozwoju dny moczanowej niż wzrost BMI u osób z nadwagą i otyłością. Dlatego ryzyko nie wydaje się wzrastać tak bardzo w przypadku osoba, która ma już nadwagę, jednak podstawowe ryzyko zachorowania na dnę moczanową jest zawsze tym większe, im wyższy jest wskaźnik BMI.

Takie nieliniowe efekty są interesujące do zbadania z perspektywy biologii molekularnej, aby spróbować zrozumieć mechanizmy leżące u podstaw tego, dlaczego większa masa ciała zwiększa ryzyko choroby” – mówi Torgny Karlsson, statystyk z Wydziału Immunologii, Genetyki i Patologii w Uppsali University i jeden z głównych autorów badania.