Wyliczenie wysokości zasiłku macierzyńskiego dla matki prowadzącej działalność gospodarczą nie jest wcale łatwe. Kwota otrzymanego świadczenia uzależniona jest od wielu elementów.  Od czego zależy wysokość świadczenia. Na jakie świadczenia może liczyć matka, która niedawno rozpoczęła działalność gospodarczą? Czy może mieć wpływ na wysokość zasiłku macierzyńskiego? – wyjaśniamy

Często kobiety prowadzące jednoosobowe działalności zastanawiają się, czy  własna działalność gospodarcza musi oznaczać niskie wypłaty po urodzeniu dziecka?  Czy są sposoby, aby w czasie opieki nad dzieckiem nie martwić się o finanse? Jak policzyć wysokość zasiłku macierzyńskiego oraz czy można mieć jakiś wypływ na otrzymywane świadczenia. – pytamy ekspertów, księgowych oraz prawników.  

W ostatnich latach coraz trudniej prowadzić działalność gospodarczą. Rosnące składki ZUS, nowe obciążenia podatkowe i ciągłe zmiany w prawie sprawiają, że prowadzenie firmy jest obarczone wieloma dodatkowymi obowiązkami. Ciężko też pogodzić prowadzenie małej firmy z macierzyństwem.

Dobrowolny ZUS, urlop dla przedsiębiorców, ryczałtowa składka zdrowotna co się zmieni w 2024 roku? – PIT.pl

Od czego zależy wysokość zasiłku macierzyńskiego?

Zasady wypłaty świadczeń z tytułu urodzenia dziecka, zarówno dla tych zatrudnionych na etacie jak i tych prowadzących własną działalność, są identyczne. Regulują je przepisy zawarte w ustawie z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wysokość świadczeń uzależniona jest od wysokości opłacanych składek na ubezpieczenie chorobowe, które w przypadku osób prowadzących własną działalność jest ubezpieczeniem dobrowolnym, a decyzja o podleganiu do tego ubezpieczenia należy tylko i wyłącznie do przedsiębiorcy. Na wysokość przyszłego świadczenia z tytułu urodzenia dziecka ma wpływ:

1) czas, przez jaki opłacane są składki na ubezpieczenie chorobowe oraz

2) wysokość opłacanej składki, którą przyszły rodzic może opłacać w dowolnej wysokości mieszczącej się w określonej przepisami dolnej i górnej granicy podstawy tej składki.

Źródło: Shutterstock

Pamiętać jednak należy o tym, że opłacanie składki chorobowej w przypadku przedsiębiorcy jest możliwe tylko w przypadku opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Tutaj niestety pojawia się pewnego rodzaju problem szczególnie dla przedsiębiorców rozpoczynających swoją działalność gospodarczą. Spełniając, określone warunki mają prawo do zastosowania zwolnień lub ulg w opłacaniu składek społecznych co wydaje się oczywiste jako ograniczenie kosztów prowadzenia działalności szczególnie w jej początkowym okresie. Niestety zwolnienie z opłacania składek społecznych (ulga na start) i wtedy całkowity brak prawa do ubezpieczenia chorobowego lub preferencyjne warunki ich opłacania (ZUS preferencyjny) mają bezpośredni wpływ na wysokość ewentualnych świadczeń z tytułu choroby lub macierzyństwa. Przedsiębiorca korzystający z różnego rodzaju ulg czy zwolnień staje przed trudną decyzją – szukania oszczędności przy prowadzeniu działalności wynikających z braku lub niskich składek na ubezpieczenie społeczne kosztem niskich świadczeń w razie choroby i macierzyństwa czy opłacania wyższych składek na rzecz uzyskania świadczeń rekompensujących utracone zarobki korzystając z ubezpieczenia chorobowego. To od jego wpłat zależy kwota przyszłego świadczenia.- tłumaczy Dariusz Domagała z Krajowej Izby Biur Rachunkowych

Każdy przedsiębiorca deklaruje podstawę wymiaru składek do ZUS, która jednak nie może być niższa (składki w podstawowym wymiarze) niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Wysokość zasiłku macierzyńskiego ustala się na podstawie średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy, co dla przedsiębiorcy oznacza de facto wysokość zadeklarowanej podstawy wymiaru składek. Co miesiąc kwota podstawy może być różna, ale jeżeli planujemy ciąże, warto deklarować wyższą podstawę wymiaru z wyprzedzeniem. – dodaje radca prawny Justyna Halaś z kancelarii Halaś i Wspólnicy

Przedsiębiorcy nie wiedzą, jak oszacować wysokość zasiłku macierzyńskiego

Przedsiębiorcy wiedzą niewiele na temat szacowania wysokości zasiłku. Nie ma się co dziwić, bo mamy kilka wariantów opłacania składek społecznych (ZUS preferencyjny, ZUS od dochodu, tzw. duży ZUS) i każdy z nich daje nam inną kwotę, jaką można otrzymać. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego (w dużym skrócie i uproszczeniu) stanowi średnia deklarowana podstawa składki chorobowej z ostatnich 12 miesięcy. Od otrzymanej średniej odejmujemy 13,71% tej kwoty. Kobieta może otrzymywać 81,5% obliczonej podstawy przez cały okres macierzyńskiego, od obliczonej kwoty trzeba jeszcze odjąć 12% podatku dochodowego – tłumaczy właścicielka Kinga Tomczak prowadząca Biuro rachunkowe KT-Office

Nie każdy może otrzymać zasiłek macierzyński prowadząc działalność gospodarczą

Jak się okazuje, nie każdy przedsiębiorca może  potrzymać zasiłek macierzyński. To, czy osoba prowadząca własną działalność będzie pobierać zasiłek macierzyński, zależy od jej wcześniejszej decyzji o zgłoszeniu do odpowiedniego ubezpieczenia społecznego. Zasiłek macierzyński będzie wypłacany wyłącznie osobom, które zgłosiły się i opłacają ubezpieczenie chorobowe. Zatem, aby uzyskać prawo, do pobierania zasiłku macierzyńskiego należy przed złożeniem wniosku o zasiłek dokonać zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. Do ubezpieczenia nie zgłoszą się jednak osoby korzystające z tzw. ulgi na start. Ulga ta przysługuje osobom rozpoczynającym działalność i polega ona na zwolnieniu przez okres 6 miesięcy z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne (opłacają tylko składkę zdrowotną). – wyjaśnia radca pracy Rafał Knap z Kancelarii Graś i Wspólnicy

Podatki dla rozpoczynających działalność gospodarczą: przewodnik po formach opodatkowania — PIT.pl

Dokładną wysokość zasiłku trzeba wyliczyć dla każdej matki indywidualnie

Jak się okazuje wyliczenie dokładnej wysokości zasiłku macierzyńskiego, przy prowadzonej działalności nie jest wcale takie proste. Określenie wysokości przyszłego zasiłku nie jest procesem łatwym, więc dla osoby, którą nie zajmuje się tym na co dzień i nie śledzi zmian w przepisach, może okazać się niewykonalne. Sposób wyliczenia podstawy szczególnie dla osób prowadzących działalność gospodarczą jest skomplikowany, a sama wysokość świadczenia z tak wyliczonej podstawy obwarowana jest licznymi warunkami dodatkowymi. Podstawa wyliczana jest z okresu pełnych miesięcy podlegania pod ubezpieczenie chorobowe (nie więcej niż 12 miesięcy) poprzedzających poród i kwoty podstaw, od jakich deklarowaliśmy opłacanie składki chorobowej, a także znaczenie ma tytuł ubezpieczenia, z jakiego opłacamy składki na ubezpieczenia społeczne. Samo świadczenie możemy pobierać w różnych wysokościach (100%, 81.5%, 70%), przez różne okresy. Resumując – wyliczenie dokładnej kwoty świadczenia ze względu na złożoność musi być dokonywane indywidualnie, uwzględniając wszystkie czynniki mające wpływ na te wyliczenia i nie da się opisać jednego uniwersalnego sposobu. – tłumaczy Dariusz Domagała z Krajowej Izby Biur Rachunkowych

Jak już wiemy określenie wysokości zasiłku macierzyńskiego, nie jest wcale proste, co podkreślają nasi rozmówcy. By wyliczyć wysokość zasiłku,  trzeba cofnąć się na 12 miesięcy przed miesiącem porodu, w celu ustalenia podstawy wymiaru zasiłku bazując na opłaconych składanych na ubezpieczenie, w sytuacji gdy składki były opłacane w różnej wysokości albo w pewnych miesiącach nie były wypłacane w ogóle).

Przykładowe wyliczenia wysokości zasiłku macierzyńskiego

Żeby dokonać wyliczenia zasiłku macierzyńskiego, należy uwzględnić składki na ubezpieczenie chorobowe opłacane w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc porodu. Matka, która opłacała składki od najniższej podstawy, która  aktualnie wynosi 4161 zł, musiała opłacać składki społeczne i na fundusz pracy w kwocie 1481,48 zł. Przy opłacaniu takich składek przez 12 miesięcy przysługujący zasiłek macierzyński wyniesie (w przybliżeniu):

1) w przypadku wypłat 100% i 70%:

a. przez pierwsze 20 tygodni = 3.590,53 zł;

b. przez kolejne 32 tygodnie = 2.513,37 zł;

2) w przypadku wypłaty 81,5%:

a. przez 12 miesięcy = 2.926,28 zł.

Z kolei matka, która będzie opłacała Mały ZUS, może liczyć na zasiłek w wysokości 1000 zł.

Przedsiębiorczyni, która opłaci najwyższe składki do ZUS przez 12 miesięcy może otrzymać zasiłek w wysokości 12 192,48 zł brutto przez 12 miesięcy w przypadku wypłaty 81,5 %. Jeżeli wybierze wypłaty 100 % i 70 % „

Zasiłek brutto przez pierwsze 20 tygodni będzie wynosił 14 960,10 zł

Zasiłek brutto przez kolejne 32 tygodnie oraz 9 tygodni dla drugiego rodzica wyniesie 10 472,07 zł.

Podatek od zasiłku macierzyńskiego na działalności

Matka prowadząca działalność gospodarczą musi pamiętać, że zasiłek macierzyński stanowi przychód, który należy wykazać w rocznej deklaracji podatkowej. W wielu przypadkach matki prowadzące działalność gospodarczą muszą od wypłacanego przez ZUS zasiłku macierzyńskiego zapłacić jeszcze podatek dochodowy fiskusowi. Zwolnienie od podatku w przypadku zasiłku macierzyńskiego przysługuje za sprawą Polskiego ładu tylko wybranej grupie podatników, zwolnienie też jest ograniczone do kwoty 85 528 zł w skali roku. Ze zwolnienia w opłacaniu podatku od zasiłku macierzyńskiego mogą skorzystać podatnicy, którzy są uprawnieni do ulgi dla młodych, ulgi na powrót, ulgi dla rodzi 4+, lub ulgi dla seniorów, oni nie zapłacą podatku jeżeli ich roczny przychód nie przekroczy 85 528 zł.

Zasiłek macierzyński w PIT za 2023 r. bez podatku, ale tylko dla niektórych-kto skorzysta z ulgi? – PIT.pl

ZUSFormy opodatkowaniaPodatek PITKsięgowośćFormy zatrudnieniaMacierzyństwo