Okoliczności były dziwne. Mitchell był w Waszyngtonie, aby odebrać Nagrodę im. Biblioteki Kongresu im. Gershwina za popularną piosenkę, aw chwili, którą opisuję, był głównym bohaterem koncertu w hołdzie filmowanego przez PBS. Przyjmując nagrodę w satynowej sukience w kolorze oceanu i berecie w kolorze sztabek złota, 79-letni kolos piosenki wydawał się trochę nie w porządku. Czy była to ukryta niezręczność telewizyjnej egzaltacji, czy coś gorszego? Mitchell doznała tętniaka mózgu w 2015 roku, który uniemożliwił jej mówienie lub chodzenie, i od tego czasu zadziwiająco wyzdrowiała, ale kiedy podeszła do fortepianu, pokój wstrzymał oddech.

Następnie, ściskając w prawej ręce lśniący złoty mikrofon, wypuściła tę pierwszą zwrotkę, jej frazowanie było cierpliwe i dokładne, jej ton był ciężki od koloru i uczucia. „Cicho, maleńka” – zaśpiewała z finezją, którą można zmierzyć tylko w tonach metrycznych. „Nie płacz, nie płacz”.

Nie łącząc tych słów z mokrą wilgocią, która natychmiast zmaterializowała się na mojej twarzy, Mitchell był w połowie piosenki, zanim zauważyłem, że moje płuca również zdecydowały się przenieść do gardła, co technicznie kwalifikuje się jako doświadczenie poza ciałem, i tu właśnie pojawia się cała sprawa z Bogiem. Łącznie ta chwila wydawała się większa niż życie, większa niż wszyscy w pokoju, może nawet większa niż Joni Mitchell, chyba że jest Bogiem, co, jak sądzę, nie jest już wykluczone.

Normalnie martwiłbym się, że zabrzmi to hiperbolicznie (wielkość wydaje się tania w dobie mediów społecznościowych) lub co gorsza, sentymentalnym (brawo dla kruchej starszej osoby, która robi niesamowicie potężną rzecz), ale byłem zbyt zajęty spędzaniem przeszłości kilka tygodni próbując zrozumieć, w jaki sposób tak delikatna piosenka zderzyła się z moim sensorium z tak niszczycielską, pływową siłą. Być może tajemnica całego śpiewnika Mitchella tkwi w tym paradoksie — wszystkie te ballady bez bębnów z „Clouds” i „Blue” rozbijają się o naszą zbiorową świadomość jak zbuntowane fale. Może uda nam się prześledzić to wszystko przez całe życie zamiłowania Mitchella do tańca. W jej muzyce jest ogromna ilość ruchu, nawet gdy gesty wydają się surowe, a nastrój pogodny.

A potem jest cała jednoznaczna wielkość Mitchell: jej wyjątkowa zdolność jako autorki piosenek do przemawiania do naszych doświadczeń i wyobrażeń poprzez postacie, które możemy znać lub nie (Carey, Edith i Kingpin) oraz miejsca, które mogliśmy odwiedzić lub nie (autonomiczny Champs-Élysées, dawne rajskie parkingi). Śpiewając o tym wszystkim z zawiłością i natarczywością przypominającą drapanie długopisem, dopasowuje nieoczekiwane słowa do nieoczekiwanych melodii, jednocześnie posiadając je w sposób głęboko pomysłowy i uczulony na banały.

Ale jak to wszystko wydawało się tak oczywiste, gdy Mitchell delikatnie przesuwał słowa innego autora piosenek w czasie, jakby umieszczał je w najbardziej idealnej pozycji, wciąż nie jestem pewien. Coś głębokiego, kompletnego i głęboko afirmującego życie nagle pojawiło się w rzeczywistości i trudno było dokładnie zrozumieć, jak i dlaczego.

„Musiałeś tam być” to okrutne zdanie, prawda? Jesteśmy gatunkiem opowiadającym historie i spędzamy życie, próbując dzielić się „tam” z tymi, którzy nie byli. Szukamy go w powieściach i „Jak ci minął dzień?” w porze obiadowej. Ale na albumie Joni Mitchell „tam” wydaje się „tutaj”. Intuicyjne doświadczenie słuchania jej najbardziej żywych piosenek zawsze wydaje się zastępować szczegółowe historie, które opowiadają.

To wszystko, aby powiedzieć, że możesz dziś wieczorem oglądać w telewizji Mitchella śpiewającego „Summertime” w całości i chociaż nie mogę obiecać, że Bóg odwiedzi twój salon, spróbuj słuchać całym sobą i zobacz, kto się pojawi.

Joni Mitchell: Nagroda Biblioteki Kongresu Gershwina za popularną piosenkę emitowany w piątek o 21:00 w stacjach PBS. (Sprawdź lokalne listy.)