Ustawa wprowadzająca stopniowo zakaz handlu w niedziele weszła w życie 1 marca 2018 roku. Przepisy przewidują katalog 32 wyłączeń. Na podstawie wyłączenia przewidzianego w art. 6 ust. 1 pkt 10 powyższej ustawy, zakaz nie obowiązuje m.in. w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku.

W środę, 13 września br. Sąd Najwyższy rozstrzygnął kasację wniesioną przez Prokuratora Generalnego na wniosek Głównego Inspektora Pracy – na niekorzyść obwinionego w sprawie wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 30 grudnia 2022 roku. Chodziło właśnie o skorzystanie z powyższego wyjątku od zakazu.

„Sprawa ta dotyczyła korzystania przez placówkę handlową z wyjątku, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, poprzez wstawienie do sklepów – zajmujących się głównie sprzedażą alkoholu – regałów, na których wyeksponowano sprzęt sportowy oferowany do wypożyczenia klientom sklepów” – wyjaśniła PIP.

Sąd Najwyższy uznał zasadność wniesionej kasacji. „W ustnych motywach wyroku Sąd Najwyższy podzielił stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy i Prokuratora Generalnego co do sposobu rozumienia wskazanego wyżej przepisu” – czytamy w komunikacie PIP.

Jak wyjaśniono, zgodnie z interpretacją przyjętą przez oba te organy, a podzieloną przez Sąd Najwyższy, „możliwość korzystania z wyjątku, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, nie zachodzi w sytuacji, gdy na terenie placówki handlowej zorganizowana zostanie wypożyczalnia sprzętu sportowego i rekreacyjnego, wypożyczalnia książek itp.”.

„Jestem usatysfakcjonowana orzeczeniem Sądu Najwyższego. PIP od początku stała na stanowisku, że interpretacja przyjęta przez inspektorów pracy oraz nasz urząd jest właściwa” – skomentowała, cytowana w komunikacie, Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko. „Mam też nadzieję, że w przyszłości przedsiębiorcy, którzy chcieliby obchodzić zakaz handlu w niedziele, rozważą tę kwestię w kontekście zapadłego właśnie wyroku” – dodała Łażewska-Hrycko.

Za powierzanie – wbrew zakazowi handlu – wykonywania pracy w handlu lub wykonywania czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu grozi kara grzywny w wysokości od 1000 do 100 000 zł. Przy uporczywym naruszaniu przepisów grozi kara ograniczenia wolności.

Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg w tym tygodniu, w odpowiedzi na interpelację poselską, poinformowała o „wyraźnym wzroście” skali naruszeń zakazu powierzania pracownikom lub zatrudnionym pracy w handlu lub przy wykonywaniu czynności związanych z handlem w niedziele, święta, w sobotę poprzedzającą Święta Wielkanocne bądź w Wigilię Bożego Narodzenia. Szefowa MRiPS zwracała przy tym uwagę na rosnącą liczbę naruszeń w większych placówkach handlowych.

„Wynika to przede wszystkim ze zmiany wyłączeń spod zakazu handlu, na które powołują się sklepy (głównie korzystanie z możliwości, jakie daje art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu)” – przekazała minister Maląg.

Szefowa MRiPS wskazywała przy tym, że „sposób sformułowania przepisów przywołanej ustawy, budzących wiele wątpliwości interpretacyjnych” skłania przedsiębiorców do odmowy przyjmowania grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych, co powoduje konieczność kierowania spraw na drogę postępowania sądowego.

Marlena Maląg zwracała uwagę, że „w pięciu sprawach rozstrzygniętych prawomocnie wyrokami uniewinniającymi (a zapadłych w sytuacji, gdy przedsiębiorca powołał się na wyjątek, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 przywołanej ustawy) Główny Inspektor Pracy wystąpił do Prokuratora Generalnego o wniesienie kasacji”. Jak wyjaśniła minister, w sprawach o wykroczenia kasację może wnieść Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

„W trzech sprawach prokurator generalny podzielił stanowisko inspekcji i wniósł ten nadzwyczajny środek zaskarżenia. Dwa wnioski są nadal rozpatrywane” – podała szefowa MRiPS.

Zdaniem Maląg „rozstrzygnięcie przez Sąd Najwyższy kasacji wniesionych przez prokuratora generalnego pozwoli na ustalenie właściwej interpretacji art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu”.