Jowisz jest niekwestionowanym królem planet naszego Układu Słonecznego! Jowisz jest jasny i łatwy do zauważenia z naszego punktu obserwacyjnego na Ziemi, czemu sprzyjają jego ogromne rozmiary i paskowane, odblaskowe wierzchołki chmur. Jowisz posiada nawet księżyce wielkości planet: Ganimedes, jego największy, jest większy niż planeta Merkury. Co więcej, możesz z łatwością obserwować Jowisza i jego księżyce za pomocą skromnego instrumentu, tak jak Galileusz ponad 400 lat temu.

Pozycja Jowisza jako największej planety naszego Układu Słonecznego jest naprawdę zasłużona; mógłbyś zmieścić 11 Ziem wzdłuż średnicy Jowisza, a gdybyś chciał wypełnić Jowisza kulkami wielkości Ziemi, potrzebowałbyś ponad 1300 Ziem, aby go wypełnić – a to wciąż byłoby za mało! Jednak pomimo swoich niesamowitych rozmiarów, prawdziwa władza Jowisza nad zewnętrznym układem słonecznym wynika z jego ogromnej masy. Gdyby wziąć wszystkie planety w naszym Układzie Słonecznym i złożyć je razem, nadal byłyby one tylko w połowie tak masywne jak sam Jowisz. Potężna masa Jowisza ukształtowała orbity niezliczonych komet i asteroid. Jego grawitacja może rzucać te małe obiekty w kierunku naszego wewnętrznego Układu Słonecznego, a także przyciągać je do siebie, jak słynnie zaobserwowano w 1994 r., kiedy kometa Shoemaker-Levy 9, przyciągana w kierunku Jowisza na poprzednich orbitach, zderzyła się z atmosferą gazowego olbrzyma. Jego liczne fragmenty uderzyły w wierzchołki chmur Jowisza z taką siłą, że kule ognia i ciemne plamy po uderzeniu były widoczne nie tylko przez orbitującą sondę Galileo NASA, ale także przez obserwatorów na Ziemi!

Jowisz jest łatwy do obserwacji w nocy gołym okiem, co zostało dobrze udokumentowane przez starożytnych astronomów, którzy dokładnie rejestrowali jego powolne ruchy z nocy na noc. Może to być jeden z najjaśniejszych obiektów na naszym nocnym niebie, ustępując jedynie Księżycowi, Wenus i okazjonalnie Marsowi, gdy czerwona planeta znajduje się w opozycji. To imponujące jak na planetę, która znajduje się najbliżej Ziemi w odległości ponad 365 milionów mil (587 milionów km). Jeszcze bardziej imponujące jest to, że gigantyczny świat pozostaje bardzo jasny dla obserwatorów na Ziemi w najdalszej odległości: 600 milionów mil (968 milionów km)! Podczas gdy Król Planet ma koterię około 75 znanych księżyców, tylko cztery duże księżyce, które Galileusz pierwotnie obserwował w 1610 r. – Io, Europa, Ganimedes i Calisto – mogą być łatwo obserwowane przez obserwatorów naziemnych z bardzo skromnym wyposażeniem. Nazywa się je odpowiednio księżycami galileuszowymi. Większość teleskopów pokaże księżyce jako słabe obiekty przypominające gwiazdy, starannie ułożone blisko jasnego Jowisza. Większość lornetek pokaże co najmniej jeden lub dwa księżyce krążące wokół planety. Małe teleskopy pokażą wszystkie cztery księżyce Galileusza, jeśli wszystkie są widoczne, ale czasami mogą przechodzić za lub przed Jowiszem, a nawet przed sobą. Teleskopy pokażą również szczegóły, takie jak pasma chmur Jowisza i, jeśli są wystarczająco silne, duże burze, takie jak słynna Wielka Czerwona Plama, oraz cienie księżyców Galileusza przechodzące między Słońcem a Jowiszem. Szkicowanie pozycji księżyców Jowisza w ciągu wieczoru — i nocy w noc — może być satysfakcjonującym projektem! Możesz pobrać przewodnik po aktywności od Astronomical Society of the Pacific na stronie bit.ly/drawjupitermoons.

Misja NASA Juno krąży obecnie wokół Jowisza, jednego z zaledwie dziewięciu statków kosmicznych, które odwiedziły ten niesamowity świat. Juno weszła na orbitę Jowisza w 2016 roku, aby rozpocząć swoją pierwszą misję badania tajemniczego wnętrza tego gigantycznego świata. Lata udowodniły, że misja Juno zakończyła się sukcesem, a dane z sondy zrewolucjonizowały nasze rozumienie wnętrzności tego gazowego świata. Od tego czasu misja Juno została rozszerzona o badanie jej dużych księżyców, a od 2021 roku dzielna sonda, coraz bardziej niszczona przez potężne pasy promieniowania Jowisza, przelatywała blisko lodowych księżyców Ganimedesa i Europy, a także wulkanicznego Io. W 2024 roku NASA rozpocznie misję Europa Clipper, aby dokładniej zbadać ten świat i jego potencjał do życia w głębokich oceanach podpowierzchniowych. Znajdź najnowsze odkrycia z misji Juno i NASA na nasa.gov.