PLAŻA OMAHA, Francja (AP) – Jako młodzi żołnierze brodzili w Normandii wśród ostrzału, aby walczyć z nazistami. W czwartek malejąca liczba weteranów II wojny światowej w paradzie wózków inwalidzkich dołączyła do nowego pokolenia przywódców, aby uczcić pamięć zmarłych, żywych i walkę o demokrację, przesuwając upamiętnienia na tych samych plażach i w ich pobliżu, na których wylądowali dokładnie 80 lat temu w D-Day.

Obejrzyj ceremonię na żywo w naszym odtwarzaczu powyżej.

Wojna na Ukrainie przyćmiła ceremonie, co stanowi ponury współczesny przykład życia i miast, które ponownie cierpią z powodu wojny w Europie.

Świt osiemdziesiąt lat po wylądowaniu wojsk alianckich na pięciu plażach o kryptonimach – Utah, Omaha, Gold, Juno i Sword – rozpoczął dzień pamięci narodów sojuszniczych, które teraz znów stoją razem za Ukrainą.

OGLĄDAĆ: Weterani D-Day wracają do Normandii z okazji 80. rocznicy inwazji aliantów

Rosja, sojusznik z II wojny światowej, która w 2022 r. rozpoczęła inwazję na Ukrainę na pełną skalę, nie została zaproszona, a prezydent USA Joe Biden bezpośrednio powiązał walkę Ukrainy o młodą demokrację z bitwą o pokonanie nazistowskich Niemiec.

„Poddanie się prześladowcom i ukłonienie się dyktatorom jest po prostu nie do pomyślenia” – powiedział Biden. „Gdybyśmy to zrobili, oznaczałoby to, że zapomnielibyśmy o tym, co wydarzyło się tutaj, na tych uświęconych plażach”.

Ponieważ liczbę zabitych i rannych po obu stronach Ukrainy szacuje się na setki tysięcy, upamiętnienia ponad 4400 aliantów poległych w D-Day i wielu dziesiątek tysięcy innych, w tym francuskich cywilów, poległych w późniejszej bitwie o Normandię, mają zabarwienie wyraża obawę, że lekcje II wojny światowej zostaną utracone.

CZYTAJ WIĘCEJ: Rocznica D-Day rzuca światło na kobiety „Rosie the Riveter”, które zbudowały broń podczas II wojny światowej

„Są rzeczy, o które warto walczyć” – powiedział Walter Stitt, który walczył w czołgach i w lipcu skończył 100 lat, odwiedzając w tym tygodniu plażę Omaha. „Chociaż żałuję, że nie można tego zrobić inaczej, niż próbować się pozabijać”.

„Pewnego dnia się tego nauczymy, ale mnie nie będzie w pobliżu” – powiedział.

Gdy stuletni weterani ponownie odwiedzili stare wspomnienia i poległych towarzyszy pochowanych w grobach w Normandii, obecność prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego na międzynarodowych obchodach D-Day spotkała się z głośnym aplauzem, łącząc okropną przeszłość II wojny światowej z pełną napięcia teraźniejszością. Dalsze brawa nastąpiły, gdy na ogromnym ekranie pokazano ukraińskiego przywódcę rozmawiającego z amerykańskimi weteranami.

Prezydent Francji Emmanuel Macron przyznał Legię Honorową 11 amerykańskim weteranom i brytyjskiej weterance. Wśród Amerykanów był Edward Berthold, pilot, który odbył trzy misje nad Francją w maju 1944 r., zanim wziął udział w operacji w Saint-Lo w Normandii w dniu D-Day. W sumie podczas II wojny światowej odbył 35 misji bojowych.

„Przybyliście tutaj, ponieważ wolny świat potrzebował każdego z was i odpowiedzieliście na wezwanie” – powiedział Macron. „Przybyliście tutaj, aby uczynić Francję wolnym narodem. Dziś wróciliście tu, do domu, jeśli mogę tak powiedzieć”.

CZYTAJ WIĘCEJ: Tydzień uroczystości z okazji 80. rocznicy D-Day rozpoczyna się skokiem ze spadochronem nad Normandią

Macron nadał także Legię Honorową 103-letniej Christian Lamb, córce admirała Królewskiej Marynarki Wojennej, która studiowała w Normandii w 1939 r., kiedy ojciec wezwał ją z powrotem do Londynu. Tam Lamb stworzył szczegółowe mapy, które poprowadziły załogi statków desantowych w D-Day.

Prezydent Francji pochylił się nad Lamb na wózku inwalidzkim, przypiął medal i pocałował ją w oba policzki, określając ją jako jednego z „bohaterów w cieniu”.

Świadomi nieuchronności wieku i czasu dla weteranów II wojny światowej, ogromne rzesze miłośników umundurowania i pojazdów jeżdżących z tamtych czasów, a także turystów chłonących to widowisko, z okazji 80. rocznicy zalali Normandię. Później podczas międzynarodowej ceremonii weterani otrzymali owację na stojąco, gdy paradowano przed trybunami w okazałym rzędzie wózków inwalidzkich, aby uniknąć długiego spaceru wzdłuż nadmorskiej promenady.

„Musimy tylko pamiętać o poświęceniu wszystkich, którzy dali nam wolność” – powiedziała Becky Kraubetz, Brytyjka mieszkająca obecnie na Florydzie, której dziadek służył w armii brytyjskiej podczas II wojny światowej i został schwytany na Malcie. Znalazła się w tłumie tysięcy ludzi, który rozciągał się przez kilka kilometrów wzdłuż plaży Utah, najbardziej na zachód wysuniętej z plaż D-Day.

W cichym miejscu, z dala od oficjalnych ceremonii, Christophe Receveur z Francji złożył swój własny hołd, rozwijając amerykańską flagę, którą kupił podczas podróży do Pensylwanii, aby uczcić pamięć poległych w D-Day.

„Zapomnieć o nich, to pozwolić im umrzeć na nowo” – powiedział 57-latek, gdy on i jego córka Julie ostrożnie złożyli flagę w ciasny trójkąt, dodając, że ci, którzy obecnie umierają na Ukrainie w walce z najeżdżającym Rosją, myślał także o wojsku.

„Wszyscy ci żołnierze przybyli, aby wyzwolić kraj, którego nie znali, ze względu na ideologię – demokrację, wolność – która obecnie znajduje się pod poważnym obciążeniem” – powiedział.

Dla Warrena Gossa, 99-letniego amerykańskiego weterana D-Day, który wylądował w pierwszych falach na plaży Utah, wizyta wiele lat później w tym samym miejscu, gdzie widział towarzysza padającego pod ostrzałem, potwierdziła, że ​​poświęcenie było godne.

„Spojrzałem na plażę i była piękna, wszyscy ludzie, dzieci się bawiły i widzę, że chłopcy i dziewczęta spacerowali, trzymając się za ręce, i odzyskali życie” – powiedział duńskiemu królowi i premierowi, który wisiał każde jego słowo.

Jarmarkowa atmosfera podsycana jeepami i ciężarówkami z czasów II wojny światowej burzącymi otoczone żywopłotami uliczki, tak zabójcze dla żołnierzy aliantów, którzy walczyli z okopanymi niemieckimi obrońcami, oraz rekonstruktorów bawiących się w wojnę na piaskach, gdzie polegli żołnierze D-Day, pozostawia otwiera pytanie, jakie znaczenie będą miały rocznice, gdy już odejdą weterani.

Ale 80. rocznicy są VIP-ami uroczystości na wybrzeżu Normandii, gdzie największa w historii armada lądowa, morska i powietrzna przebiła obronę Hitlera w Europie Zachodniej i pomogła przyspieszyć jego upadek 11 miesięcy później.

Na kilka dni przed D-Day pilot eskadry sierżanta Melvina „Mela” Jennera zapytał, czy 6 czerwca Jenner wystartuje w ściśle tajnej misji. Przyjmując zaproszenie, Melvin otrzymał zadanie latania w górę i w dół francuskiego wybrzeża, fotografując historyczne inwazja. 80 lat później, podczas wizyty w Normandii we Francji, Jenner opowiedział swoje wspomnienia z D-Day i bohaterów, którzy, jak powiedział, dali tam życie tamtego dnia.

„To naprawdę było złote pokolenie, ci 17-18-latkowie, którzy dokonali czegoś tak odważnego” – powiedział James Baker, 56-latek z Holandii, wspominając plażę w Utah.

Dalej na wybrzeżu, w Gold Beach, wojskowy dudziarz grał dokładnie w tym samym czasie, gdy 80 lat temu wylądowały tam wojska brytyjskie.

Król Wielkiej Brytanii Karol III i premier Rishi Sunak byli wśród uczestników ceremonii oddania czci żołnierzom, którzy wylądowali tam i na plaży Sword, natomiast książę William i premier Kanady Justin Trudeau dołączyli do innych osób podczas ceremonii ku czci żołnierzy kanadyjskich w Juno Beach.

W swoim przemówieniu król powiedział zgromadzonym, że świat ma szczęście, że pokolenie „nie wzdrygnęło się”, gdy zostało wezwane.

„Nasz obowiązek pamiętania o tym, co reprezentowali i co dla nas osiągnęli, nigdy nie może zostać zmniejszony” – powiedział.

Przemawiając po francusku, Karol złożył także hołd „niewyobrażalnej liczbie” francuskich cywilów zabitych w bitwie o Normandię oraz odwadze i poświęceniu francuskiego ruchu oporu.

Wśród osób, które podróżowały do ​​Normandii, znajdują się kobiety, które należały do ​​milionów osób budujących bombowce, czołgi i inną broń oraz odgrywały inne istotne role podczas II wojny światowej, które przez długi czas pozostawały w cieniu wyczynów bojowych mężczyzn.

Wszędzie, gdzie się udają, witani na wózkach inwalidzkich i chodzący o lasce, weterani używają swoich głosów, aby powtórzyć swoje przesłanie, które, jak mają nadzieję, będzie żywe wiecznie: Nigdy nie zapomnij.

„Nie robiliśmy tego dla zaszczytów i nagród. Robiliśmy to, aby uratować nasz kraj” – powiedziała 98-letnia Anna Mae Krier, która pracowała jako nitownica przy budowie bombowców B-17 i B-29. „Skończyło się na tym, że pomogliśmy uratować świat”.

Jill Lawless w Londynie oraz Jeffrey Schaeffer, Mark Carlson, Bela Szandelszky, Helena Alves i Alex Turnbull z wybrzeża Normandii wnieśli swój wkład w powstanie tego raportu.