Źródła Onetu: Kamil Zaradkiewicz ma zostać szefem najważniejszej szkoły sędziów i prokuratorów
- Zaradkiewicz do Izby Cywilnej SN dostał się dzięki rekomendacji politycznie wybranej KRS. Specjalnie nalegał na to Zbigniew Ziobro, z którym Zaradkiewicz blisko współpracuje
- Przed rządami PiS Zaradkiewicz pracował w Trybunale Konstytucyjnym, którym kierował wówczas prof. Andrzej Rzepliński. Jednak po zmianie władzy zmienił front i przyłączył się do rządzących, gorliwie popierając ich reformę sądownictwa
- Sam Zaradkiewicz nie chciał z nami rozmawiać, nie odpowiedział na pytanie, czy planuje objąć szefostwo w szkole dla sędziów i prokuratorów
- Więcej takich artykułów znajdziesz na stronie głównej Onetu
Na rozpoczynającym się we wtorek posiedzeniu neo-KRS w porządku obrad znalazł się punkt mówiący o zaopiniowaniu Kamila Zaradkiewicza „w przedmiocie powołania na dyrektora KSSiP”. To o tyle zaskakujące, że Rada na poprzednim posiedzeniu zaopiniowała już na szefa szkoły sędziów i prokuratorów Ryszarda Sadlika, prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach.
Onet ustalił jednak nieoficjalnie, że to nie Sadlik — a Kamil Zaradkiewicz ma zostać nowym szefem podległej ministrowi sprawiedliwości szkoły. To synekura, dająca w teorii pięcioletnie poczucie bezpieczeństwa, bo tyle trwa kadencja dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
Dodatkowo to funkcja pewniejsza niż awans do Sądu Najwyższego, który od politycznie wybranej KRS dostał Zaradkiewicz. Tworząca przyszły rząd koalicja już zapowiada, że będzie rozliczać sędziów, którzy robili błyskawiczne kariery dzięki upolitycznionej Radzie, obsadzonej przez ludzi PiS.
Sam Zaradkiewicz, gdy zapytaliśmy go, czy planuje objęcie funkcji dyrektora KSSiP, odmówił odpowiedzi.
Kim jest Kamil Zaradkiewicz
Kamil Zaradkiewicz był w przeszłości pupilem prof. Andrzeja Rzeplińskiego w Trybunale Konstytucyjnym. Po dojściu PiS do władzy dokonał politycznej wolty. Stał się jednym z głównych autorów operacji obliczonych na przejęcie przez PiS kontroli nad sądownictwem. Do Sądu Najwyższego trafił właśnie dzięki swej pracy dla PiS. Od początku jego rola była jasna — miał walczyć z sędziami SN. Jego nominacji nie zatrzymała nawet krytyka ze strony posłanki Krystyny Pawłowicz, która uważa go za „ideologa homomałżeństw”.
Za prezesury prof. Andrzeja Rzeplińskiego w Trybunale Konstytucyjnym, Kamil Zaradkiewicz miał jak pączek w maśle — był dyrektorem zespołu orzecznictwa i studiów TK. Zaradkiewicz uchodził za pupila Rzeplińskiego. Na pewno prezes przez palce patrzył na jego ekscentryczne zachowania — bo Zaradkiewicz słynie z trudnego charakteru i przekonania o swej wyjątkowości.
Frustracje ambitnego prawnika
W tamtym czasie, za rządów Platformy, Zaradkiewicz — doktor habilitowany prawa, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego — miał tylko jedno zmartwienie. Przy kolejnych wyborach członków TK przez parlament, albo gdy prezydent wskazywał nowych sędziów Sądu Najwyższego, konsekwentnie pomijane było jego nazwisko. A Zaradkiewicz uważał, że jest stworzony do każdej z tych posad.
Po podwójnej wyborczej wygranej PiS w 2015 r. poczuł szansę na realizację swych ambicji pod skrzydłami nowej ekipy politycznej. Dlatego dokonał wolty — podczas rozpoczętej na przełomie 2015 i 2016 r. wojny PiS z Rzeplińskim o Trybunał, wbił swemu patronowi nóż w plecy.
Polityczne i prawnicze dysputy dotyczyły wówczas tego, czy orzeczenia TK są ostateczne i czy rząd musi je publikować, wprowadzając w ten sposób do obiegu prawnego. Pod naciskiem Jarosława Kaczyńskiego, rząd niewygodnych orzeczeń publikować nie chciał — co większość prawników uważało za złamanie prawa. Zaradkiewicz, jako jeden z nielicznych stanął po stronie władzy. W wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” mówił tak, jak Kaczyński: — Każdy wyrok, także ten wydany przez sędziów Trybunału, podlega ocenie kryteriów ustawowych i konstytucyjnych. Oznacza to, że orzeczenia Trybunału nie zawsze są ważne i ostateczne.
Po tym wywiadzie Biuro TK zaproponowało mu „dobrowolne rozważenie rezygnacji” ze stanowiska dyrektora — ostatecznie został zdegradowany. A Rzepliński drwił: — To bardzo chory człowiek, bo ma zwolnienie lekarskie i nie przychodzi do pracy od ponad trzech miesięcy. Niepokoję się o jego zdrowie.
Ponieważ jednak Zaradkiewicz był wewnątrz TK, to jego wystąpienie odbiło się szerokim echem — i było dla PiS tym cenniejsze. Od tego momentu zaczął robić błyskawiczną karierę przy nowej władzy.
Kariera u boku Ziobry
Pierwsze konfitury to rada nadzorcza państwowego Naftoportu, czyli bazy przeładunku paliw w gdańskim porcie morskim — kilka miesięcy po wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”.
Wiosną 2017 r. Zaradkiewicz trafił do rządzonego przez Zbigniewa Ziobrę resortu sprawiedliwości, gdzie został szefem Departamentu Prawa Administracyjnego. Uczestniczył m.in. w pracach komisji reprywatyzacyjnej Patryka Jakiego oraz w negocjacjach ze środowiskami żydowskimi w sprawie zwrotu przedwojennego mienia.
Nieoficjalnie wiadomo też, że był jednym z głównych prawniczych scenarzystów niezliczonych operacji PiS obliczonych na przejęcie kontroli nad sądownictwem, w tym nad Sądem Najwyższym.
Ale zasadniczy cel miał Zaradkiewicz wciąż ten sam, co za poprzedniej władzy — dostać się do TK lub Sądu Najwyższego.
Atak posłanki Pawłowicz
Szansa na posadę w Sądzie Najwyższym pojawiła się, kiedy PiS przejęło kontrolę nad Krajową Radą Sądownictwa, opiniującą kandydatów na sędziów. Zaradkiewicz przeszedł tę procedurę w 2018 r. i został przez prezydenta powołany do Izby Cywilnej SN.
Jednym z największych krytyków kandydatury Zaradkiewicza była prof. Krystyna Pawłowicz, wówczas posłanka PiS, a dziś sędzia Trybunału Konstytucyjnego. Głośno protestowała przed nazywaniem go „bohaterem” i dowodziła, że przez lata był utrzymywany na eksponowanym stanowisku w TK jako „osoba zaufana kolejnych lewicowych prezesów”. Co więcej, posłanka PiS uznała go za „ideologa homomałżeństw”, bo w środowisku prawniczym uznawany był za zwolennika związków partnerskich. — Czynami nieraz udowodnił, że jest gotów narazić się wpływowym środowiskom. A swoje poglądy zmieniając, konsekwentnie ich później broni — odpierał zarzuty Ziobro.
Pawłowicz nie ustępowała: — Pan Zaradkiewicz na użytek konkursu do Sądu Najwyższego wszystko powie, napisze i przyrzeknie.
Jej sprzeciw nie miał żadnego znaczenia — decyzja polityczna władz PiS była taka, że partia potrzebuje Zaradkiewicza w Sądzie Najwyższym bez względu na jego przeszłość i poglądy.
Prawnicze triki sędziego
Od początku jego rola była jasna — był prawniczym rewolwerowcem na usługach PiS, który miał wszelkimi metodami walczyć z sędziami SN po to, by zwiększać wpływy obozu władzy w tym najważniejszym sądzie w kraju.
I właśnie to Zaradkiewicz robił. A to skierował do kontrolowanego przez PiS Trybunału Konstytucyjnego pytania dotyczące prawidłowości powołań sędziów Sądu Najwyższego wybranych przed dojściem PiS do władzy. Gdy sędziowie zaczęli wysyłać pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE), by zablokować przejmowanie przez PiS kontroli nad wymiarem sprawiedliwości, Zaradkiewicz „w składzie jednoosobowym” też wysłał do TSUE pytania — dotyczące statusu sędziów powołanych przez Radę Państwa PRL. Choć miało to uderzyć w sędziów SN, to Zaradkiewicz nie wspominał, że za PRL sędzią została m.in. szefowa TK z nadania PiS Julia Przyłębska.
Odpowiedź TSUE raczej Zaradkiewicza nie zadowoliła. Okazało się, że jego walka z rzekomo „postkomunistycznymi” sędziami zdała się na nic. W marcu 2022 r. TSUE jednoznacznie stwierdził, że sam fakt, że sędzia został powołany w czasie, gdy jego państwo członkowskie nie było jeszcze demokratyczne, nie podważa niezależności i bezstronności tego sędziego.
Próbował wreszcie — także jednoosobowo — zawieszać przepisy, tak by zablokować uchwałę sędziów Sądu Najwyższego w sprawie legalności działań Krajowej Rady Sądownictwa, wybranej przez PiS. W tej głośnej uchwale ze stycznia 2020 r. stare izby Sądu Najwyższego — czyli obsadzone przed dojściem PiS do władzy — uznały, że nominowani przez obecną KRS sędziowie nie dają gwarancji niezależności.
Niemal 60 prawników z izb Karnej, Cywilnej oraz Pracy podjęło decyzję bez udziału sędziów wybranych za czasów PiS — w tym bez Zaradkiewicza.
Najemnik PiS, następca Manowskiej w KSSiP. Odejdzie z SN?
W 2020 r., gdy skończyła się kadencja I Prezes SN prof. Małgorzaty Gersdorf, Zaradkiewicz został powołany przez prezydenta na komisarza tego najważniejszego sądu w Polsce. Z jednej strony powołanie Zaradkiewicza było nagrodą za działania na rzecz obozu władzy. Ale z drugiej strony, był to jasny sygnał, że Zaradkiewicz miał twardą ręką opanować krytyczny wobec działań władzy Sąd Najwyższy i spacyfikować głosy sprzeciwu.
Finalnie, I Prezes SN została prof. Małgorzata Manowska, która wcześniej kierowała z nadania Zbigniewa Ziobry Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury. Najwyraźniej teraz miejsce to objąć może sam Zaradkiewicz. Czy zrezygnuje z funkcji sędziego SN, powołanego przez polityczną KRS? Nie jest to wykluczone, tym bardziej, że jak pisaliśmy, te awanse rozdawane przez nową KRS mogą okazać się awansami „na chwilę”.
