W niedawnym badaniu opublikowanym w czasopiśmie Odżywianie BMCbadacze ocenili związek między zmianami genetycznymi a wyborami żywieniowymi.

Badanie: Genetyczne determinanty preferencji żywieniowych: systematyczny przegląd badań obserwacyjnych. Źródło zdjęcia: Nedim Bajramovic / Shutterstock

Tło

Wybór żywności to wieloaspektowy proces, na który wpływają względy smakowe, intrapersonalne, interpersonalne, społeczne, kulturowe, środowiskowe, żywieniowe, genetyczne i ekonomiczne. Gust jest głównym czynnikiem, jednak preferencje i spostrzeżenia różnią się znacznie u poszczególnych osób. Polimorfizmy genetyczne mogą wyjaśniać te różnice.

Do najpopularniejszych preferencji żywieniowych, różniących się w zależności od wieku i płci, należą produkty słodkie, tłuste, słone, pikantne i wysokobiałkowe. Genetyka zmieniła nasze rozumienie różnic w zachowaniu człowieka na poziomie indywidualnym, umożliwiając badaczom podjęcie zakrojonych na szeroką skalę badań powiązań genetycznych. Najnowsze osiągnięcia genetyczne umożliwiły pełniejsze zrozumienie wpływu genetyki na wybory żywieniowe.

O badaniu

W niniejszym przeglądzie systematycznym badacze ocenili wpływ genów na preferencje żywieniowe osób dorosłych.

W sierpniu 2022 r. zespół przeszukał bazy danych Cochrane Library, Scopus, PubMed, Web of Science, Embase, OpenGrey i ClinicalTrials.gov w poszukiwaniu odpowiednich badań oceniających wpływ genotypów na wybory, preferencje i spożycie żywności wśród zdrowych dorosłych, opublikowanych pomiędzy Styczeń 1994 i październik 2022, bez ograniczeń językowych. Przeszukali także recenzje, artykuły konferencyjne, artykuły redakcyjne i odniesienia do badań, aby znaleźć dodatkowe zapisy.

Naukowcy przeanalizowali badania na ludziach dorosłych, uwzględniając wybory żywieniowe i genotypy. Wykluczyli badania oceniające wyłącznie preferencje smakowe przy użyciu roztworów soli, glukozy lub napojów alkoholowych zamiast jedzenia oraz oceniające spożycie żywności bez odniesienia do preferencji dietetycznych. Wykluczyli także badania oceniające związek między czynnikami dziedzicznymi a wyborami żywieniowymi, bez oceny konkretnych genów.

Dwóch badaczy niezależnie sprawdziło dane, rozstrzygając spory poprzez ponowną ocenę i konsultację z trzecim badaczem. Wyodrębnione dane obejmowały zmienne związane z badaniem (pierwszy autor, rok publikacji, projekt badania, wielkość próby, grupa porównawcza i ogólny opis badania), oceniane geny, podejście zastosowane do oceny wyborów żywieniowych i główne ustalenia. Do oceny jakości badań i ryzyka błędu systematycznego w badaniach obserwacyjnych wykorzystano skalę Newcastle-Ottawa (NOS), zgodnie z wytycznymi dotyczącymi preferowanych elementów sprawozdawczych w przypadku przeglądów systematycznych i metaanaliz (PRISMA).

Wyniki

Z 8510 początkowo zidentyfikowanych badań zespół usunął 2634 duplikaty, w przypadku 5876 przeprowadził przegląd streszczenia tytułów, w przypadku 203 przeszukał pełny tekst i uznał, że 50 badań kwalifikuje się do przeglądu systematycznego. Badania obejmują zróżnicowane geograficznie populacje zdrowych dorosłych mężczyzn i kobiet w wieku od 18 do 70 lat. Spośród uwzględnionych badań dziewięć było niskiej jakości, a pozostałe były dobrej jakości. Większość badań dotyczyła związku między wariantami genetycznymi a preferencjami dotyczącymi makroskładników odżywczych, tłustych, słodkich i gorzkich pokarmów.

W większości badań w celu oceny preferencji żywieniowych wykorzystywano kwestionariusze częstotliwości spożywania posiłków (FFQ) lub 24-godzinne wspomnienia dietetyczne. Zespół odkrył istotne powiązanie między odmianami receptora smaku 2 człon 38 (TAS2R38) (rs1726866, rs713598 i rs10246939) a preferencjami smakowymi słodkiego i gorzkiego. Odkryli także istotne korelacje pomiędzy polimorfizmem receptora 5-hydroksytryptaminy 2A (5-HT2A) genu T102C a spożyciem białka oraz pomiędzy rs1761667 (białko CD36) a preferencjami dotyczącymi tłuszczu.

Osoby z genotypami TT receptora serotoninowego 5-HT_2A polimorfizm genu T102C częściej spożywały wołowinę. Allel rs7498665 (SH2B1) był powiązany z wyższym całkowitym spożyciem tłuszczów, tłuszczów nasyconych i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Nośniki domeny tetrameryzacji kanału potasowego zawierającej 15 (KCTD15) i regulator wzrostu neuronów 1 (Allele ryzyka NEGR1) charakteryzowały się niższym spożyciem tłuszczów nasyconych.

Geny w locus TAS2R38 powiązano ze zwiększoną preferencją dla sacharozy oraz żywności i napojów o słodkim smaku, zwłaszcza płatków śniadaniowych. Polimorfizmy genów leptyny A19G i R109K powiązano z preferencją słodkich posiłków, co skutkowało 1,3-krotnym wzrostem punktacji ryzyka genetycznego. Naukowcy odkryli znaczące powiązania między preferencjami smakowymi i żywieniowymi oraz polimorfizmami w populacji węgierskiej i romskiej. Anhydrazę węglanową 6 (CA6) rs2274333 powiązano z wyborem surowej kalarepy i soli, CD36 rs1527483 z preferencją tłuszczu, TAS2R19 rs10772420 z preferencją grejpfruta i TAS2R38 rs713598 z dodatkiem cukru.

Nosiciele allelu A masy tłuszczowej i genu związanego z otyłością (FTO) zgłaszali, że jedzą więcej żywności o dużej zawartości energii, ale piją mniej napojów bezalkoholowych. Osoby z genotypami Val/Val i Val/Met związanego z dopaminą katecholo-O-metylotransferazy (COMT) wykazywały większą ochotę na „niezdrową” żywność. Niektóre SNP powiązano z preferencją dla karczochów, brokułów i cykorii.

Przegląd systematyczny wykazał istotny związek między określonymi zmianami genetycznymi a preferencjami żywieniowymi dorosłych. Niektóre różnice genetyczne zwiększają lub zmniejszają apetyt na słodkie i tłuste posiłki, inne wpływają na preferencje dotyczące kategorii żywności. Biorąc jednak pod uwagę znaczną zmienność badanych odmian, konieczne są dalsze badania w celu bliższego zbadania tych wariantów genetycznych i określenia mechanizmów stojących za zgłaszanymi skutkami.