Zdrowie

„Hiperwirulentna” superbakteria, która może wywołać kolejną pandemię, została wykryta w 16 krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, ostrzegają globalni szefowie służby zdrowia

oen.pl

6 sierpnia, 2024
9 min read

„Hiperwirulentna” superbakteria, która może wywołać kolejną pandemię, została wykryta w 16 krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, ostrzegają globalni szefowie służby zdrowia

Hiperwirulentną bakterię oporną na antybiotyki, która potencjalnie może wywołać kolejną pandemię, wykryto w kilkunastu krajach, w tym w Wielkiej Brytanii.

Podczas konferencji prasowej przedstawiciele Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ostrzegli przed potencjalnie śmiertelnym wpływem mało znanej bakterii o nazwie Klebsiella pneumoniae.

Patogen ten zaobserwowano w Wielkiej Brytanii i USA, a także w Algierii, Argentynie, Australii, Kanadzie, Kambodży, Chinach, Indiach, Iranie, Japonii, Omanie, Papui-Nowej Gwinei, Filipinach, Szwajcarii i Tajlandii.

Spośród tych krajów 12 — w tym Wielka Brytania — zgłosiło wykrycie szczególnego szczepu budzącego obawy, który stał się superbakterią odporną na wszystkie antybiotyki stosowane w jej leczeniu.

W oddzielnym raporcie szefowie WHO określili Klebsiella pneumoniae mianem patogenu „wysokiego ryzyka”, który może wywołać kolejną pandemię.

Chociaż Klebsiella pneumoniae jest obecna od lat, eksperci coraz bardziej obawiają się „hiperwirulentnego” szczepu, zwanego hvKp. Na zdjęciu: graficzna reprezentacja bakterii Klebsiella pneumoniae

Chociaż bakteria Klebsiella pneumoniae występuje od wielu lat, eksperci są coraz bardziej zaniepokojeni „hiperwirulentnym” szczepem, zwanym hvKp.

„Hiperwirulentny” w tym kontekście oznacza zwiększoną zdolność do wywoływania poważnych chorób u zdrowych osób, a nie tylko u osób starszych lub z obniżoną odpornością, np. pacjentów onkologicznych, którzy są tradycyjnie bardziej podatni na tego rodzaju infekcje.

Co gorsza, pewien podszczep hvKp, nazwany hvKp ST23, stał się oporny na antybiotyki „ostatniej szansy” zwane karbapenemami, silnymi kuzynami powszechniej znanej penicyliny.

Leki „ostatniej szansy” są ostatnią opcją w przypadku, gdy szczep bakterii, np. Klebsiella pneumoniae, uodporni się na inne, powszechnie stosowane leki — proces ten nazywa się opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Oznacza to, że w wielu krajach lekarze nie mogą zrobić nic innego, jak tylko próbować utrzymać pacjenta przy życiu wystarczająco długo, aby jego organizm zdołał zwalczyć infekcję bez bezpośredniej pomocy farmaceutycznej.

Co gorsza, szczepy te mogą „wywoływać ogniska choroby” i zarażać więcej osób – czytamy w raporcie WHO.

Klebsiella pneumoniae jest uważana za jedną z głównych przyczyn zakażeń szpitalnych.

Niektóre badania szacują, że jest ona przyczyną od jednej piątej do jednej trzeciej zapaleń płuc (ogólne określenie stanu zapalnego pęcherzyków płucnych, zwykle powodowanego przez zakażenie, np. Klebsiella pneumoniae, nabyte w szpitalu).

Bakterie te mogą również wywołać inne rodzaje poważnych problemów zdrowotnych, w tym zakażenia dróg moczowych, zapalenie opon mózgowych, niebezpieczne zakażenie błon otaczających mózg i rdzeń kręgowy, a nawet śmiertelną sepsę.

Warto przeczytać! 5 najważniejszych chorób zakaźnych: ciężkość i ryzyko, które należy znać

Choć ponad tuzin krajów poinformował WHO o zidentyfikowaniu przypadków budzących obawy szczepów Klebsiella pneumoniae, to odpowiedzi udzieliły tylko 43 państwa ze 124, o które Światowa Organizacja Zdrowia poprosiła o dane.

Oznacza to, że prawdziwy zasięg globalnego rozprzestrzeniania się wirusa może być większy.

WHO zauważyła, że brak testów na obecność poszczególnych szczepów bakterii w niektórych krajach europejskich może dodatkowo przyczynić się do niedoszacowania częstości występowania choroby.

„Ponieważ wykrywanie hiperwirulencji nie jest częścią rutynowej diagnostyki mikrobiologicznej, hvKp może pozostać niezauważone” – czytamy w raporcie.

Ten wykres pokazuje łączną liczbę bezpośrednich i powiązanych zgonów spowodowanych bakteriami opornymi na antybiotyki w poszczególnych regionach świata, mierzoną w nowych badaniach. Afryka i Azja Południowa miały największą liczbę zgonów na 100 000 osób, jednak kraje Europy Zachodniej, takie jak Wielka Brytania, nadal odnotowały znacząco wysoką liczbę zgonów

Dane wykazały niedawny gwałtowny wzrost liczby recept na antybiotyki po latach spadku. Według UKHSA w 2022 r. w Anglii 58 224 osób miało infekcję oporną na antybiotyki, co stanowi wzrost o cztery procent w porównaniu z 2021 r.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dodała: „Obraz kliniczny i rozszerzone spektrum zachorowań wywołanych przez hvKp nie zostały jeszcze zaprezentowane przez wielu lekarzy w krajach regionu europejskiego”.

WHO podsumowała swój raport stwierdzeniem, że na podstawie aktualnych dowodów ryzyko, jakie hvKp stwarza dla zdrowia na świecie, jest „umiarkowane”.

Zalecono, aby kraje zwiększyły swoje możliwości diagnostyki laboratoryjnej w celu lepszego śledzenia przypadków hvKp, a także zwiększyły możliwości tych laboratoriów w zakresie analizowania materiału genetycznego takich szczepów w poszukiwaniu genów, które zwiększają jego zdolność do zakażania ludzi i unikania leków.

Brytyjscy urzędnicy ds. zdrowia odnotowali również niepokojący spadek skuteczności leków przeznaczonych do zwalczania bakterii Klebsiella pneumoniae.

Raport UK Health Security Agency (UKHSA) opublikowany pod koniec zeszłego roku szczegółowo opisał, jak Klebsiella pneumoniae jest teraz oporna na antybiotyki pierwszej linii w 17,4 procentach. Był to wzrost z 13,5 procent w 2018 roku.

CZYM JEST ODPORNOŚĆ NA ANTYBIOTYKI?

Antybiotyki były niepotrzebnie rozdawane przez lekarzy rodzinnych i personel szpitalny przez dziesięciolecia, powodując, że niegdyś nieszkodliwe bakterie przekształciły się w superbakterie.

Warto przeczytać! Poza cieniem stygmatyzacji Wewnętrzne stygmatyzowanie wychodzi z cienia na AIDS 2024 - The Sangai Express

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) już wcześniej ostrzegała, że jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, świat zmierza w kierunku ery „poantybiotykowej”.

Twierdzi się, że powszechne infekcje, takie jak chlamydia, staną się zabójcze, jeśli nie znajdziemy natychmiastowego rozwiązania narastającego kryzysu.

Bakterie mogą stać się oporne na leki, gdy ludzie przyjmują nieodpowiednie dawki antybiotyków lub gdy są one podawane niepotrzebnie.

Była główna lekarka kraju, Dame Sally Davies, stwierdziła w 2016 r., że zagrożenie związane z opornością na antybiotyki jest tak samo poważne jak zagrożenie terroryzmem.

Szacuje się, że do 2050 roku superbakterie będą zabijać 10 milionów ludzi rocznie, a pacjenci będą umierać z powodu niegroźnych niegdyś bakterii.

Na całym świecie co roku umiera około 700 000 osób z powodu zakażeń opornych na leki, w tym gruźlicy, wirusa HIV i malarii.

Wielokrotnie podnoszono obawy, że jeśli antybiotyki staną się w nadchodzących latach nieskuteczne, medycyna cofnie się do „wieków ciemnych”.

Oprócz tego, że istniejące leki stają się mniej skuteczne, w ciągu ostatnich 30 lat opracowano zaledwie jeden lub dwa nowe antybiotyki.

W 2019 r. WHO ostrzegła, że zapasy antybiotyków się „kończą”, ponieważ w raporcie stwierdzono „poważny brak” nowych leków na etapie rozwoju.

Bez antybiotyków cesarskie cięcia, leczenie raka i wymiana stawu biodrowego staną się niezwykle „ryzykowne” – mówiono wówczas.

Przypadki zakażenia Klebsiella pneumoniae wzrosły również w Anglii.

Dane UKHSA odnotowały łącznie 11 823 przypadki w 2022/23 r., co stanowi wzrost o nieco ponad jedną piątą w porównaniu z 9806 przypadkami odnotowanymi pięć lat wcześniej.

W oddzielnym raporcie WHO wymieniono Klebsiella pneumoniae jako jeden z ponad 30 patogenów, które najprawdopodobniej wywołają kolejną pandemię.

Rosnące zagrożenie ze strony Klebsiella pneumoniae to tylko jeden z przykładów pilnego globalnego problemu, jakim jest oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR).

Eksperci ostrzegają, że wzrost liczby patogenów, które uodporniły się na powszechnie stosowane leki stosowane u pacjentów w celu ochrony przed nimi, potocznie nazywanych „superbakteriami”, sprawi, że pandemia COVID-19 w porównaniu z nimi wyda się „niewielka”.

Profesor Dame Sally Davies, była naczelna lekarka Anglii, ostrzegła, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe może spowodować śmierć większej liczby osób na świecie niż zmiany klimatu, jeśli zagrożenie to nie zostanie potraktowane poważnie.

Warto przeczytać! Obecnie wykazano, że świetnie sprzedający się lek na odchudzanie i cukrzycę zmniejsza ryzyko niewydolności nerek i zgonów

Szacuje się, że AMR zabija każdego roku na świecie około 1,2 miliona osób, czyli więcej niż HIV czy malaria, i przyczynia się do śmierci kolejnych 5 milionów osób.

Szacuje się, że w Wielkiej Brytanii AMR zabija rocznie prawie 8000 Brytyjczyków, a znacznie więcej cierpi z powodu długoterminowych skutków zdrowotnych zakażenia.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przewiduje, że do 2050 r. liczba zgonów spowodowanych AMR na świecie wzrośnie do 10 milionów rocznie.

W skali globalnej nadmierne i niewłaściwe stosowanie leków, takich jak antybiotyki, jest jedną z głównych przyczyn rozwoju oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Dotyczy to zarówno osób przyjmujących leki, takie jak antybiotyki, gdy nie ma takiej potrzeby, jak i podających je zwierzętom hodowlanym na skalę przemysłową, aby zapobiegawczo zapobiegać zakażeniom i zwiększać zyski.

W wyniku takiego wykorzystania rolniczego do środowiska przedostają się ogromne ilości substancji, w których patogeny mogą się uodpornić.

Eksperci ostrzegają, że jeśli oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanie się powszechna, może to doprowadzić do konieczności przeprowadzenia operacji, takich jak cesarskie cięcie, a także do tego, że leczenie obniżające odporność organizmu, takie jak chemioterapia i przeszczepy narządów, stanie się znacznie bardziej ryzykowne i może mieć śmiertelne konsekwencje.

Jednym z niewielu sposobów walki z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe jest opracowanie nowych klas antybiotyków, do których patogeny jeszcze się nie przystosowały.

Jednakże od lat 80. nie odnotowano żadnego przełomu.

Jedną z barier w opracowywaniu nowych leków są koszty. Szacunki branżowe sugerują, że koszt opracowania jednego nowego antybiotyku wynosi 1 miliard funtów, znacznie poniżej szacowanych przychodów ze sprzedaży jednego antybiotyku wynoszących około 35 milionów funtów rocznie.

Przewiduje się, że przychody będą tak niskie, ponieważ szefowie służby zdrowia będą sięgać po te leki tylko w ostateczności, w celu powstrzymania lub spowolnienia rozwoju oporności na nie u patogenów i powrotu problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe do punktu wyjścia.

W celu rozwiązania tego problemu zaproponowano różne modele finansowania, na przykład model subskrypcji, w ramach którego firmy otrzymują coroczne płatności za dostęp do leków zwalczających superbakterie, niezależnie od zastosowania. Jednak jak dotąd nie przyniosły one żadnych efektów.

Źródło