W odpowiedzi na ciągłe wezwania Stanów Zjednoczonych i innych krajów, że Izrael musi ułatwić dotarcie pomocy ratującej życie do Palestyńczyków w Strefie Gazy, izraelskie wojsko zamknęło dwa z nielicznych działających przejść granicznych w regionie w Rafah, mieście na południu Gazy, 7 maja 2024 r.

W odpowiedzi na presję polityczną i alarm Izrael ponownie otworzył 8 maja inne przejście graniczne do Gazy, zwane Kerem Shalom.

Te przejścia graniczne mają kluczowe znaczenie dla pracowników organizacji humanitarnych oraz dostaw żywności, paliwa i innych dostaw, zwłaszcza że import handlowy nie napływał do Gazy. Ilość pomocy napływającej każdego dnia do Gazy zmieniała się od ataku Hamasu na Izrael z 7 października 2023 r. i późniejszej inwazji Izraela na Gazę. Jednak według Organizacji Narodów Zjednoczonych ogólna liczba ciężarówek z pomocą humanitarną przepływających przez przejścia graniczne Rafah i Kerem Shalom spadła o 75% w porównaniu z sytuacją przed wojną. Pracownicy organizacji humanitarnych twierdzą, że nie są w stanie zaspokoić potrzeb Palestyńczyków w Gazie, nawet pomimo zrzutów powietrza z pomocą i transportu łodziami, które robią Stany Zjednoczone i inne kraje.

Spędziłem 20 lat jako prezes Oxfam America, międzynarodowej organizacji humanitarnej i nadzorowałem reakcje humanitarne na niektóre z największych kryzysów ostatnich trzydziestu lat, od wojny w Kosowie po konflikty w Iraku i Afganistanie. Z doświadczenia wiem, że główne organizacje pomocowe wiedzą, jak zarządzać dużymi, dobrze zintegrowanymi reakcjami operacyjnymi w sytuacjach kryzysowych, takich jak Strefa Gazy. Tak się jednak nie dzieje, po części dlatego, że Izrael nie zapewnia grupom pomocowym tego, czego potrzebują.

Potrzeby w Gazie

Po siedmiu miesiącach konfliktu społeczność międzynarodowa nie zapewniła dobrze skoordynowanej reakcji, jaką zwykle zapewniałaby w czasie kryzysu.

Istnieje kilka powodów, dla których wystarczająca liczba dostaw pomocy nie dociera szybko do Gazy. Po pierwsze, Izrael kontroluje wszystkie przejścia graniczne z Gazą i ze względów bezpieczeństwa przeprowadza intensywne przeszukania ciężarówek, spowalniając dostawy. Nawet jeśli pomoc rzeczywiście dotrze do Gazy, nie oznacza to, że towary dotrą do potrzebujących.

Pojawiły się także doniesienia o ludziach, którzy zginęli i odnieśli obrażenia podczas prób odebrania paczek z pomocą zrzuconą drogą powietrzną, a także o Hamasie i innych ugrupowaniach przechwytujących dostawy pomocy i albo gromadzących te produkty, albo sprzedających je po wysokich cenach na czarnym rynku.

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych na początku maja północna Strefa Gazy przekroczyła krytyczny próg i obecnie wkracza w „pełną klęskę głodu”.

Zamachy bombowe w Gazie zniszczyły systemy wodociągowe i energetyczne, pozbawiając 95% populacji dostępu do czystej wody.

Istnieje dość standardowy schemat reakcji organizacji pomocowych na kryzysy humanitarne, takie jak ten, który ma miejsce w Gazie. W większości przypadków Biuro Koordynacji Spraw Humanitarnych – wyznaczone biuro ONZ skupiające się na sprawach humanitarnych i zwykle nazywane OCHA – przejmuje wiodącą rolę w określaniu, co dokładnie powinny zrobić poszczególne agencje ONZ, aby pomóc ludziom w sytuacji kryzysowej.

Światowa Organizacja Zdrowia, Światowy Program Żywnościowy i inne agencje ONZ mają swoje specjalizacje – czy to zdrowie, mieszkalnictwo, głód, edukacja czy inne kwestie. Agencje ONZ koordynują swoją pracę, podczas gdy OCHA wyznacza także międzynarodową organizację non-profit, która pomaga każdej agencji ONZ dzielić się pracą z innymi międzynarodowymi i lokalnymi organizacjami non-profit.

W większości sytuacji kryzysowych od pierwszego dnia istnieje wyraźna koordynacja między międzynarodowymi agencjami pomocowymi. Jest to dobrze naoliwiona maszyna z wieloletnim doświadczeniem w zaspokajaniu najpilniejszych potrzeb ludzi w najbardziej wymagających sytuacjach na świecie.

Działalność pomocowa w Gazie jest inna

Jednakże Gaza nie dostosowuje się do tego typowego systemu pomocy.

W Gazie i na Zachodnim Brzegu Agencja ONZ ds. Pomocy i Pracy dla Uchodźców Palestyńskich na Bliskim Wschodzie, zwana po prostu UNRWA, jest główną agencją ONZ, która od końca lat czterdziestych XX wieku koncentruje się wyłącznie na zapewnianiu Palestyńczykom pełnego pakietu usług, kiedy powstał Izrael i wielu Palestyńczyków zostało wypchniętych na tereny, które obecnie stanowią palestyńskie terytoria w Gazie i na Zachodnim Brzegu.

Z biegiem lat rola UNRWA ewoluowała, od zaspokajania podstawowych potrzeb Palestyńczyków, na przykład w zakresie żywności i wody, do zapewniania opieki zdrowotnej i edukacji. Podczas gdy inne agencje ONZ, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia, działają w Gazie, UNRWA jest tam zdecydowanie największą organizacją pomocową – a po Hamasie – drugim co do wielkości pracodawcą w Gazie.

Zarówno rządy Izraela, jak i Egiptu od dawna uznają UNRWA za głównego koordynatora transgranicznych dostaw pomocy, zwłaszcza dla innych agencji ONZ i współpracujących z nią organizacji non-profit.

Chociaż UNRWA była przyzwyczajona do prowadzenia dużej operacji humanitarnej w Gazie przed wojną, agencja nie jest wyposażona ani obsadzona, aby pomóc w zapewnieniu mieszkań dla ponad 1,7 miliona mieszkańców Gazy, którzy musieli opuścić swoje domy.

Ponadto Izrael i UNRWA łączą długie i skomplikowane stosunki, które osiągnęły punkt kulminacyjny w marcu 2024 r., kiedy Izrael oświadczył, że całkowicie zaprzestanie współpracy z agencją z powodu zarzutów – które nie zostały niezależnie zweryfikowane – że pracownicy UNRWA uczestniczyli w 7 października atakuje i przetrzymuje zakładników w niewoli.

Zaprzestanie współpracy Izraela z UNRWA stwarza nowe wyzwania logistyczne, które uniemożliwiają spójną, zorganizowaną reakcję humanitarną w Gazie. Może to zmusić inne agencje ONZ do nagłego przejęcia dawno ustalonych ról UNRWA w Gazie.

Zamknięcie granic i inne wyzwania

Okresowe zamykanie przez Izrael przejść granicznych z Gazą – i ciągłe duże opóźnienia przyjeżdżających ciężarówek z pomocą – to kolejny kluczowy czynnik utrudniający dostarczanie pomocy.

Eksperci ds. pomocy twierdzą również, że liczba ciężarówek z pomocą wjeżdżających do Gazy, która w maju 2024 r. osiągała średnio 180 dziennie przez dwa główne przejścia graniczne łącznie, jest niewystarczająca, aby zaradzić kryzysowi głodowemu.

Twierdzą, że osiągnięcie tego, co jest rzeczywiście potrzebne, wymagałoby znacznie większej liczby ciężarówek, napływu pracowników humanitarnych, przeszkolenia palestyńskiego personelu medycznego w zakresie leczenia osób cierpiących na niedożywienie i choroby żołądkowo-jelitowe, przywrócenia infrastruktury medycznej, a przede wszystkim położenia kresu wojsku konflikt.

Tymczasem międzynarodowe organizacje non-profit i ich pracownicy stoją przed własnymi wyzwaniami w zakresie bezpieczeństwa. Od października 2023 r. co najmniej 224 pracowników organizacji humanitarnych, w większości Palestyńczyków, zginęło w Gazie. Masowe zamachy bombowe na dzielnice mieszkalne zmusiły innych pracowników organizacji humanitarnych do wielokrotnego przenoszenia rodzin w poszukiwaniu bezpieczeństwa i schronienia, co praktycznie uniemożliwia im to ich prace.

Możliwe reformy

Myślę, że są pewne rzeczy, które ONZ mogłaby zrobić, aby ułatwić dostawom pomocy docieranie do mieszkańców Gazy.

Po pierwsze, OCHA mogłaby wkroczyć, aby lepiej koordynować działania wszystkich odpowiednich agencji ONZ, które mogą być zmuszone do przyłączenia się lub przejęcia większej roli w kryzysie humanitarnym w Gazie.

Myślę również, że ONZ mogłaby nalegać, aby Izrael pomógł w stworzeniu bezpiecznych warunków dla dobrze skoordynowanej i kompleksowej reakcji ONZ. Obejmuje to gwarancje otwarcia w razie potrzeby dodatkowych przejść granicznych i zwiększenia liczby codziennych dostaw pomocy – zwłaszcza żywności – a także zapewnienie bardziej spójnego dostępu i dostaw.

Zawodowi humaniści są gotowi poświęcić się, aby zachować i chronić godność wszystkich, zarówno Izraelczyków, jak i Palestyńczyków. Historia nauczyła, że ​​jedyną lekcją płynącą ze wszystkich wojen jest to, że tak naprawdę nikt nie wygrywa, a miliony będą cierpieć spokojnie w przyszłości.

Zadaniem humanitarystów jest znalezienie i stworzenie bezpiecznych przestrzeni oraz uratowanie jak największej liczby istnień ludzkich, korzystając z doświadczenia i zasobów, którymi dysponujemy. Nie nosimy broni i całkowicie polegamy na poszanowaniu międzynarodowego prawa humanitarnego i innych zasad wojny, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo podczas wykonywania tej niebezpiecznej misji. Aby jednak wykonać tę pracę, potrzebujemy dostępu i minimalnie bezpiecznych warunków, które pozwolą nam wykonywać naszą pracę.