CNN
—

Suwerenny Zakon Maltański – znany również jako Rycerze Maltańscy – to nie tylko religijny zakon katolicki z prawie 1000-letnią historią. Nie jest to tylko wielomilionowa organizacja pomocy humanitarnej, której działalność obejmuje obozy dla uchodźców i programy pomocy w przypadku klęsk żywiołowych w około 120 krajach na całym świecie.

To także suwerenny naród, posiadający status obserwatora ONZ i własną konstytucję, ale – co niezwykłe – pozbawiony ziemi. Wydaje tablice rejestracyjne samochodów – nie mając dróg, po których można by nimi jeździć – oraz własne znaczki, walutę i paszporty.

Rycerze powstały jako zakon rycerski w Jerozolimie około 1099 roku i zostali podarowani archipelagowi maltańskiemu w 1530 roku przez króla Hiszpanii. Napoleon Bonaparte wyparł Rycerzy z Malty podczas francuskiej inwazji w 1798 roku i obecnie główna siedziba Zakonu mieści się w Rzymie. Daniel de Petri Testaferrata, przewodniczący Zakonu z siedzibą na Malcie, mówi CNN, że tylko około 100 z 13 500 rycerzy, dam i kapelanów rozproszonych obecnie po całym świecie żyje na archipelagu maltańskim.

Pierwsze paszporty zostały wydane przez Zakon Maltański w XIII wieku, kiedy jego dyplomaci podróżowali do innych państw z dokumentami potwierdzającymi ich rolę ambasadorów. Po II wojnie światowej użycie paszportu dyplomatycznego nabrało cech paszportów używanych w innych krajach. Obecnie w obiegu znajduje się zaledwie około 500 paszportów dyplomatycznych, co czyni go najrzadszym paszportem na świecie.

Karmazynowy paszport Zakonu (być może ukłon w stronę krwi Chrystusa) jest zarezerwowany dla członków Rady Suwerennej i przywódców misji dyplomatycznych oraz ich rodzin. Jest ozdobiony złotymi literami z francuską nazwą organizacji „Ordre Souverain Militaire de Malte” oraz herbem.

„Zakon przyznaje członkom rządu paszporty na okres ich mandatu” – mówi de Petri Testaferrata. Paszporty wielkich mistrzów są ważne najdłużej, gdyż są wybierani na 10 lat, mogą służyć przez dwie kadencje i muszą przejść na emeryturę do 85. roku życia. Pozostałe paszporty są ważne przez cztery lata i są używane wyłącznie w misjach dyplomatycznych. Paszporty mają 44 strony ze znakiem wodnym z krzyżem maltańskim, bez innych fanfar – bez zdjęć i cytatów.

Według De Petri Testaferrata dwie trzecie członków strefy Schengen uznaje paszport dyplomatyczny, a Zakon blisko współpracuje z wieloma krajami nieposiadającymi formalnych stosunków dyplomatycznych, takimi jak Francja, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.

„Zapewniamy szybką pomoc medyczną i humanitarną ofiarom konfliktów lub klęsk żywiołowych. Prowadzimy szpitale, karetki pogotowia, centra medyczne, domy dla osób starszych i niepełnosprawnych, jadłodajnie i punkty pierwszej pomocy” – wyjaśnia de Petri Testaferrata.

Chociaż jest mało prawdopodobne, że podczas wizyty na Malcie spotkasz żadnego Rycerza, na Wyspach Maltańskich jest wiele miejsc, w których można dowiedzieć się o walce i losach sławnego Zakonu.

Jedną z pierwszych rzeczy, które zauważysz po przybyciu na główną wyspę, jest ogromny, miodowy Fort St. Angelo wystający z lazurowych wód Wielkiego Portu. Imponujący średniowieczny bastion był niegdyś siedzibą Zakonu i jest jedyną zachowaną budowlą na wyspie, która nadal częściowo należy do Rycerzy.

De Petri Testaferrata mówi CNN, że kaplica poświęcona św. Annie w górnej części fortu nadal jest pod opieką Zakonu. Możesz zwiedzić tę część fortu, aby zobaczyć, gdzie Wielki Mistrz de Valette codziennie modlił się o wybawienie od najeźdźców osmańskich podczas Wielkiego Oblężenia w 1565 roku.

Wewnątrz starożytnych murów bastionowych Mdiny, średniowiecznej stolicy Malty, wpisanej na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, możesz dowiedzieć się więcej o Zakonie podczas pokazu audiowizualnego 3D „Rycerze Maltańscy”. Znajduje się w Casa Magazzini, gdzie Rycerze niegdyś przechowywali amunicję i opowiada historię Rycerzy na Malcie, w tym moment, w którym w 1530 roku otrzymali oni archipelag od króla Hiszpanii.

W stolicy Valletcie możesz kontynuować szlak rycerski w Bibliotece Narodowej Malty, gdzie znajduje się Pie Postulatio Voluntatis, pergamin, którego papież Paschał II użył w 1113 roku do przyznania Zakonowi suwerenności.

„Zbiory biblioteki składają się z oryginalnych dokumentów i rękopisów Zakonu” – mówi Dane Munro, przewodnik wycieczek i historyk specjalizujący się w historii Zakonu.

Po bibliotece możesz udać się na drugą stronę ulicy do Pałacu Wielkiego Mistrza, który niegdyś gościł Rycerzy. Sala Tronowa była używana przez Rycerzy jako Sala Rady Najwyższej i została ozdobiona starożytnymi freskami przedstawiającymi Wielkie Oblężenie. Nie przegap portretów Wielkich Mistrzów w Sali Ambasadorów.

Jak wszyscy dobrzy rycerscy dżentelmeni, Rycerze kochali dzieła sztuki, co wywoływało kontrowersje. Znany włoski malarz Michelangelo Merisi da Caravaggio przybył na Maltę w 1607 roku po zabiciu mężczyzny w pojedynku i ucieczce z Rzymu. Zakon uczynił go kawalerem i został nadwornym malarzem. Krótko po tym, jak Caravaggio pokazał się, był bardziej awanturnikiem niż dżentelmenem i Rycerze wyrzucili go z Zakonu.

Odwiedzając Konkatedrę św. Jana, zaledwie kilka przecznic od Pałacu Wielkiego Mistrza, zwróć uwagę na „Ścięcie św. Jana”, które jest największym i jedynym znanym sygnowanym dziełem Caravaggia.

Według Munro, kilka przecznic dalej znajduje się Casa Rocca Piccola rodziny de Piro, która była blisko związana z Zakonem. Możesz wybrać się na wycieczkę po okazałym domu, w którym mieszka markiz Nicholas de Piro, kanclerz Maltańskiego Stowarzyszenia Zakonu. Jego dom to kapsuła czasu XVI-wiecznej barokowej elegancji.

Można także zatrzymać się w pałacu, który należał do Krzyżaków. Rosselli AX Privilege to hotel butikowy mieszczący się w XVII-wiecznym domu Rycerza Maltańskiego Don Pietro Rosselliego i położony w centrum Valletty, co czyni go idealną bazą wypadową do wycieczek po Malcie i poznawania Rycerzy.

Jeśli będziesz miał szczęście i zauważysz jednego z nielicznych Rycerzy na archipelagu, być może uda Ci się go rozpoznać po tradycyjnych szatach noszonych wyłącznie podczas ceremonii religijnych. Czarna tunika z białymi mankietami ozdobiona jest ośmioramiennym krzyżem maltańskim. Dodatkowa ozdoba na szyi przedstawia stopień kawalerski w Zakonie Maltańskim.

Nota wydawcy: Ta historia została zaktualizowana w celu usunięcia cytatu.